آشنایی با انواع مخازن

آشنایی با انواع تانکر یا مخازن و کاربرد آنها

مخازن یکی از اصلی ترین اجزای سیستم های ذخیره سازی در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز و پتروشیمی و مواد غذایی و… میباشند. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع این مخازن یا تانکرها آشنا کنیم. در ادامه همراه گروه صنعتی سپیانی فعال در زمینه اتوماسیون صنعتی، اتوماسیون صنعتی زیمنس، اتوماسیون صنعتیplc و نیز تعمیر و نگهداری خطوط تولید باشید.

تانکرها را از چند لحاظ میتوان دسته بندی کرد. مثلا از لحاظ جنس و مواد سازنده (فلزی و غیز فلزی) از لحاظ نوع طراحی (در دار و غیر در دار سقف ثابت و سقف غیر ثابت کره ای و استوانه ای) از لحاظ کاربرد (مخازن سرد و گرم و مخازن مواد شیمیایی یا مواد غذایی) دسته بندی هایی وجود دارد. که در ادامه به هر یک از این انواع میپردازیم.

مطالب مرتبط:

مخازن استیپینگ و کاربرد آنها

آشنایی با انواع مخازن BBT و CCT

وظایف مخازن

• ذخیره سازی مواد اولیه و خوراک واحدها
• ذخیره سازی مواد واسطه تولید شده در فرآیند
• ذخیره سازی فرآورده ها
• ذخیره سازی مواد برای بارگیری و پخش
• همسان نمودن کیفیت محصول
• معیاری جهت اندازه گیری حجم خوراک و محصول تولید شده

تقسیم بندی کلی انواع مخازن و تانکرها

اگر بخواهیم به طور کلی مخازن را دسته بندی کنیم. سه دسته عمده زیر پدید می آیند که بر اساس استانداردهای API( American Petroleum Institute) و ASME (American Society of Mechanical Engineers) میباشند:

1. مخازن ذخیره اتمسفریک

2. مخازن ذخیره کروی

3. مخازن تحت فشار غالباً فرآیندی

1. مخازن ذخیره سازی اتمسفریک (Welded steel storage tanks)

مخازن اتمسفریک برای ذخیره سازی مواد شیمیایی یا مواد نفتی که در دمای محیط به صورت مایع هستند کاربرد دارند. موادی مانند بنزین، نفت خام، گازوییل و برش های سنگین نفت خام در این مخازن ذخیره سازی میشوند. این مخازن را میتوان بسته به نوع ماده ذخیره شونده در ابعاد و اندازه های مختلف و دارای سقف های متفاوت طراحی و ساخت. این مخازن بر اساس استاندارد API 650 تولید میشوند.

2. مخازن ذخیره کروی (Spherical pressure vessels)

مخازن کروی عموما برای ذخیره LPG مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به اینکه بوتان و پروپان در دمای محیط به حالت گازی بوده و در دمای 7- و 42 – درجه سانتیگراد به مایع تبدیل میشوند قابلیت ذخیره سازی در مخازن ذخیره اتمسفریک را ندارند و برای ذخیره سازی آنها باید با بالا بردن فشار آن را به مایع تبدیل و ذخیره سازی کرد. با توجه به اینکه مخازن ذخیره اتمسفریک قابلیت تحمل فشارهای بالا را ندارند، پس باید آن ها را در مخازنی ذخیره کنند که قابلیت تحمل تا فشار 1 بار را داشته باشند و مخازن کروی از این مزیت برخوردار است. اساس تولید این ها استاندارد API 620 است.

3. مخازن تحت فشار (Pressure vessels)

غالبا این مخازن در واحد های فرآیندی پالایشگاه ها و صنایع پتروشیمی مورد استفاده قرار میگیرد. از نمونه های مخازن تحت فشار میتوان به برج آیزو ماکس در پالایشگاه های نفت، برج دی اتانایزر و دی متانایزر در پالایشگاه های گاز اشاره کرد. حداقل فشار در این مخازن 1 بار و حداکثر 680 بار است. طراحی و ساخت این مخازن بر اساس استاندارد ASME Sec VIII می باشد.

حتما بخوانید:

آشنایی با مخازن آسپتیک

آشنایی با مخازن میکسر دار مایعات

انواع مخازن فلزی

مخازن فلزی در طول زمان در صنایع بسیاری کاربرد داشته اند و جزو پر کابردترین انواع مخزن ها میباشند. از تانکرهای فلزی برای ذخیره مواد سوختی مانند نفت، بنزین، گازوییل، الکل و… استفاده میشود. همچنین میتوان از آن برای ذخیره آب آشامیدنی و مصرفی نیز استفاده کرد. مخازن فلزی دارای اشکال متفاوتی هستند. همچنین این مخازن هر ظرفیت و اندازه ای میتوانند ساخته شوند. و علاوه بر این مزایا امکان نصب بوشن به هر سایز و تعدادی را نیز دارا می باشند.

در ساخت مخازن فلزی از ورق های فولادی استفاده میشود. این ورق ها با قرار گرفتن در کنار هم دیگر و سپس اعمال فرآیند جوشکاری آنها به یکدیگر متصل میشوند و یک مخزن فلزی را تشکیل میدهند. در ساخت یک مخزن فلزی علاوه بر ورقه فولادی از متریال بسیاری استفاده میگردد. در این بخش مخازن فلزی را دسته بندی میکنیم. انواع و کاربرد آنها را شرح میدهیم.

1. مخازن گالوانیزه فلزی

مخازن گالوانیزه برای ذخیره آب مصرفی و آشامیدنی مورد استفاده قرار میگیرد. زیرا مخازن گالوانیزه نسبت به دیگر فلزات دارای خاصیت ضد زنگ بودن در برابر آب میباشند و همچنین در برابر آب دارای مقاومت مناسبی هستند که همین امر موجب محبوبیت این مخازن شده است. علاوه بر این موارد مخازن گالوانیزه نسبت به مخازن دیگری که برای ذخیره آب استفاده می شوند از قیمت مناسب تری برخوردار هستند همچنین استحکام و مقاومت بالایی در برابر شرایط مختلف آب و هوایی و ضربات و بار ها دارد.

ساخت مخزن گالوانیزه همانند سایر مخزن های فلزی است و تنها تفاوت استفاده از ورق های گالوانیز شده در مخازن گالوانیزه است. زیرا این ورق ها نسبت به فولاد مقاومت بالاتری در برابر خوردگی دارند.

از دیگر مزایای ورقه های گالوانیزه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• هزینه تعمیر و نگهداری بسیار پایینی نسبت به سایر ورق ها دارد.
• هزینه تولید این نوع ورق نسبت به سایر ورق ها نظیر استیل بسیار پایین تر میباشد.
• روش جوشکاری این مخازن بسیار مقاوم، مناسب و استاندارد است.
• شکل دهی و فرم دهی به ورق های گالوانیزه به راحتی امکانپذیر است.
• ظاهر براق و بسیار تمیزی دارند و به راحتی قابل تمیز شدن هستند.

2. مخزن ورق سیاه

امروزه یکی از محبوبترین نوع مخازن در بین مصرف کنندگان مخزن ورق سیاه یا مخزن فلزی سوخت میباشد. معمولا برای ذخیره مواد سوختی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. از دلایل محبوبیت بالای این مخازن میتوان به استقامت بالای این مخازن و همچنین سهولت در ساخت و مواد اولیه قابل دسترس اشاره کرد.

از دیگر مزایای این مخزن امکان سفارش دادن آن در اشکال متفاوت مورد نظر است. این مخازن را میتوان در اشکال افقی، عمودی، مکعبی، بیضی، مخروطی و… ساخت. این مخازن را میتوان در ماشین های حمل سوخت مشاهده کرد زیرا دارای استقامت بسیار بالا و طول عمر بالایی میباشد. به همین دلیل از این مخازن در صنعت حمل و نقل مواد سوختی و صنعتی بسیار استفاده میگردد.

از مزایای این مخازن میتوان موارد زیر را نام برد:

• امکان ساخت در هر شکل و اندازه ای
• هزینه نگهداری بسیار پایین
• استقامت و استحکام بسیار بالا
• سازگار با هر نوع محیط و شرایط آب و هوایی
• قابل تعمیر و تغییر در ظرفیت و اندازه این مخازن پس از ساخت

مزایای انواع مخازن فلزی

• استحکام و عمر بالای این مخازن نسبت به مخازن دیگر. زیرا این مخازن از فولاد تولید میشوند همین امر موجب عمر بالای آنهاست.
• استحکام این مخازن فلزی در شرایط آب و هوایی متفاوت.
• استفاده در تمام نقاط مختلف ایران و حتی خارج از کشور
• قیمت مناسب این دسته از مخازن نسبت به سایر مخازن البته قیمت این مخازن میتواند بسیار متفاوت باشد. این قیمت به طراحی و اندازه و برند و مهم تر از همه متریال میتواند بستگی داشته باشد.
• نحوه ساخت این مخازن. ساخت این مخازن به نحوی میباشد که به راحتی میتوان اندازه ها و ابعاد و همچنین لیتراژ این مخازن را تغییر داد. یعنی راحتی میتوان این مخازن را در اشکال متفاوت نظیر گرد، مخروطی، ذوزنقه، مکعبی، استوانه و… سفارش داد. همچنین امکان ساخت در لیتراژ های متفاوت مورد نظر مانند 13 هزار لیتری یا 22 هزار لیتری نیز فراهم است.
• این مخازن را میتوان در محل مورد نیاز مصرف کننده ساخت. این مورد مخصوص مخازنی است که امکان حمل مخزن به محل مورد نظر وجود ندارد.

مخازن در باز

مخازن رو باز، یكی از ساده‌ ترین اشكال را میان مخازن دارند. آن ها به شكل دیواره ای بدون سقف هستند. عموماً این نوع از مخازن دارای اندازه‌ های بزرگ هستند. تانك‌ های رو باز معمولاً در محدوده قطرهای تا 70 متر و عمق تا 7 متر و حتی بزرگتر ساخته میشوند. این مخازن ممكن است از جنس بتن و استیل و… باشند.
موادی كه در مخازن رو باز ذخیره می شوند عبارت اند از: آب، آب نمك، كودهای شیمیایی كه به شكل دوغاب هستند و به عنوان این مخازن میتوان به مخازن ذخیره آب نمك در واحد های كلرآلكالی پتروشیمی اشاره کرد. این نوع مخازن به دلیل نداشتن سقف و تماس سیال با هوا و محیط بیرون برای ذخیره سازی موادی خاصی استفاده می شوند که:

1- فرار نباشند یا میزان فراریت بسیار كمی داشته باشد، زیرا بالا بودن فراریت باعث تبخیر و اتلاف ماده خواهد شد.

2- خاصیت اشتعال پذیری نداشته باشد، زیرا امكان بروز آتش ‌سوزی بوجود می آید.

3- مواد گران قیمت و با ارزشی نباشند، زیرا امكان آلوده شدن ماده ذخیره شده وجود دارد مگر آنكه خالص و پاک بودن سیال اهمیت چندانی نداشته باشد و یا قبل از استفاده حتما تصفیه گردد.

مخازن با سقف ثابت

این مخازن برای ذخیره سازی موادی که فشار بخار مایع ذخیره شونده كم و یا ناچیز دارند و یا مواد آتشگیر یا سمی و با درصد خلوص مهم و ویژه به کار میرود. این نوع از مخازن دارای دیواره های استوانه‌ای با كف و سقف میباشند. عموما كف آن ها را صاف و سقف را به اشكال مخروطی و گنبدی میسازند.

در طراحی این مخازن نسبت ارتفاع به قطر مهم میباشد. و طراحان برای بدست آوردن این نسبت نكات مختلفی را مورد توجه قرار میدهند. دلایلی برای انتخاب مخازنی با قطر كمتر و ارتفاع بیشتر عواملی مانند كم بودن فضای موجود برای نصب، زیاد بودن فراریت ماده ذخیره شونده و بالا بودن سرعت ته ‌نشین شدن مواد میباشد. میزان پایین بودن تحمل خاك و زمین زیر مخزن هم دلیلی برای انتخاب یك مخزن با قطر بالا و ارتفاع كم (به دلیل فشار کم به زمین) باشد. موادی مانند آب و تركیبات سنگین مانند دی اتیل پیروكربنات، آكریل آمید، كاستیك، دی ایزو پروپیل فلوئوروفسفات، نفت كوره، Soil و… در این مخازن ذخیره میشوند.

حتما بخوانید:

انواع مخازن استیل صنایع لبنی

همه چیز درباره مخازن حمل شیر

انواع مخازن با سقف شناور یا متحرک

این مخازن داری دیواره‌ های به شكل استوانه‌، سقف و كف شناور میباشند. از این مخازن دو نوع متداولا طراحی و ساخته میشود:

1- مخازن سقف شناوری كه سقف شناور آن با فضای باز در ارتباط است. این مخازن اصطلاحا سقف شناور از نوع خارجی یا EFRT نیز نامیده میشوند.

2- مخازن سقف شناوری كه یک سقف شناور به علاوه یك سقف ثابت دارند و اصطلاحا مخازن سقف شناور از نوع داخلی یا IFRT نام دارند.

تفاوت اصلی این دو نوع مخزن در یك سقف ثابت میباشد. هر یك از این انواع مخازن نام برده كاربرد مخصوص به خود را دارند. هر دو نوع آنها برای ذخیره مواد خاصی مورد استفاده قرار میگیرند که میزان فراریت مواد ذخیره شده در آنها بالا و فشار بخار حدودا psig5/0 باشد. و در صورتی كه ماده ذخیره شونده خاصیت سمی و آتشگیری كمی داشته باشد از نوع EFRT استفاده میشود. اما اگر ماده سمیت و یا آتش گیری بالایی داشته باشد از نوع IFRT استفاده خواهد شد.

مزایای وجود سقف ثابت روی سقف شناور عبارت اند از:

• محافظت سقف شناور در برابر عوامل جوی مانند برف و باد و باران
• جلوگیری دقیق از نشت مواد آتش گیر و سمی
• به منظور جلوگیری از نوسان و كج شدن سقف شناور از گاز ازت و اعمال فشار مثبت روی سقف شناور استفاده میشود.

مخازن سرد

از مخازن سرد برای نگهداری گازهای مایع و موادی که نقطه جوش پایین پایینی دارند و این دما زیر صفر درجه سانتیگراد است استفاده میشود. مخازن سرد اکثرا به شكل استوانه‌ ای با كف صاف هستند كه به مخازن تبرید نیز معروف هستند. این نوع مخازن ادر دو نوع روزمینی و زیرزمینی تولید می شوند.

مخازن مورد استفاده در انبارهای بزرگ از نوع رو زمینی، با كف ‌صاف و سقفی‌ گنبد شکل و دو جداره هستند. كه جدار داخلی از جنس فولاد نیكل ‌دار و پوشش خارجی از فولاد و یك ماده عایق‌ كننده بین اینها میباشد. این مخازن اصطلاحا تانك ‌های نگهداری كامل نیز نام دارند.

برای ذخیره سازی گاز های زیر به کار برده می شوند:

• گاز بوتان در صفر درجه سانتیگراد
• بوتادین در 4- درجه سانتی گراد
• آمونیاك در 33- درجه سانتی گراد
• پروپان در42- درجه سانتی گراد
• اتیلن در 103- درجه سانتی گراد
• آرگون در 186- درجه سانتی گراد
• نیتروژن در 196- درجه سانتی گراد
• هیدروژن در 253- درجه سانتیگراد

حتما بخوانید:

معرفی انواع فلزات صنعتی

آشنایی با انواع مخازن تحت فشار

آشنایی با سیلوهای فولادی و مخازن توزین دار

حرف آخر

گروه صنعتی سپیانی متشکل از مهندسین متبحر و با تجربه و فعال در زمینه مشاوره راه اندازی خطوط تولید، طراحی و پیاده سازی خطوط تولید، تعمیر و نگهداری و نیز تامین قطعات و تجهیزات صنعتی در خدمت شما عزیزان میباشد. با کمترین هزینه مخازن مورد نیاز خود را سفارش دهید تا در کمترین زمان ممکن آنها را با بالاترین کیفیت ممکن تحویل بگیرید. جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.

تهیه انواع تجهیزات صنعتی از جمله تانکر و مخازن صنعتی، ابزاردقیق، پنوماتیک و… از سایت فروشگاهی drplc