جانکشن باکس یا جعبه تقسیم چیست؟
جعبه تقسیم که جعبه‌ی الکتریکی، جانکشن باکس و یا جعبه‌ی ترمینال نیز خوانده می‌شود، یک جعبه‌ی حفاظتی است که سیم‌ها در آن به یکدیگر متصل می‌شوند. جعبه‌های تقسیم عموماً در گچ دیوار، در سقف، یا بتن به کار گذاشته می‌شوند. این جعبه‌ها در اکثر خانه‌ها، ساختمان‌ها، و کارخانه‌ها متداول هستند. جانکشن باکس ها در جای سرپوشیده و هم در فضا های رو باز نصب می‌شوند و به صورت توکار یا روکار مورد استفاده قرار می گیرند.
جعبه‌های تقسیم ضد آب عمدتاً در فضاهایی بیرونی بکار گذاشته می‌شوند. جعبه‌های تقسیم عمدتاً با استفاده از فلز یا پلاستیک تولید می‌گردند. در ادامه این مقاله به منظور آشنایی بیشتر با کاربرد و عملکرد جانکشن باکس با گروه صنعتی سپیانی معتربرترین وارد کننده و توزیع کننده تجهیزات صنعتی در ایران همراه شوید.
حتما بخوانید:
کارایی جعبه تقسیم
در بیشتر مکان‌هایی که برق باشد جعبه تقسیم نیز پیدا خواهد شد. جعبه تقسیم روکار و جعبه تقسیم توکار کاربردهای گوناگونی دارند:
- اشخاص را از تماس و برخورد با سیم‌های برق‌دار محافظت خواهند کرد.
- سیم‌ها بکار گذاشته شده را از گرد و غبار و رطوبت محفوظ نگه می‌دارند.
- از جویده شدن سیم‌ها توسط جوندگان کوچک (موش‌ها) جلوگیری می‌کند.
- سازمان‌دهی نقشه‌ی الکتریکی ساختمان به چند واحد
- از انتشار آتش درون جعبه‌ی تقسیم پیشگیری می‌کند.
به طور کلی جانکشن باکس ها از ورود آسیب‌های محیطی نظیر آب، موش، اشخاص به سیم‌های جلوگیری خواهد کرد. چنانچه به درستی کاور شوند، از منتشر شدن آتشی که درون جعبه‌ی تقسیم شروع شده به بیرون پیشگیری می‌کند. افزون بر این، جعبه‌های تقسیم به ساده‌تر کردن سیم‌کشی‌های برقی داخل ساختمان کمک می‌کنند.
عمدتاً هر جعبه تقسیم در یک ساختمان قسمت متفاوتی از سیم‌کشی نقشه‌ی کلی ساختمان را نشان خواهد داد. جعبه‌های تقسیم بزرگتر نیز می‌توانند دارای محافظ تغییر ولتاژ کل ساختمان باشند. این نوع چیدمان سازمان یافته انجام هر نوع کار برقی را بسیار راحت تر می‌کند (درست نظیر بهره‌وری از مجموعه‌ای از ابزارهای برقی مناسب). چنانچه جعبه تقسیم نبود، کار برقکار بسیار دشوارتر می‌شد.
گزینش جانکشن باکس مناسب
جعبه‌های تقسیم برق مدل‌های گوناگونی دارند و از نوعی متریال فلز یا پلاستیک ساخته می‌شوند. جعبه تقسیم متناسب برای شما بدین بسته است که شما آن را به منظور انجام چه کاری لازم دارید. آیا جعبه تقسیم ضد آب (واترپروف) نیاز است؟ میتوان جعبه تقسیم را برای بهره‌بری در فضای باز یا فضای سرپوشیده در نظر گرفت؟ آیا جعبه‌ی تقسیم دارای 4 یا 8 ترمینالی است؟ این فهرست سؤالات ادامه خواهد داشت.
توقعات خود از جعبه تقسیم الکتریکی را در ذهن خود تجسم کنید و بر اساس خواست‌ها، نیازها، و خدمات آن محصول را گزینش کنید. از جایی که هر مدل جعبه تقسیم الکتریکی دارای محاسن و معایب متمایزی از یک دیگر است. گزینش جعبه تقسیم عالی و مناسب بسته به این دارد که شما آن را برای چه منظوری احتیاج دارید.
اجازه دهید انتخاب جعبه تقسیم را خلاصه کنیم. در زمان انتخاب جعبه تقسیم این چهار عامل مهم را می‌بایست در نظر داشت:
1. امتیاز حفاظ جعبه تقسیم
2. شیوه اتصال سیم‌ها در درون جعبه تقسیم (مدل و تعداد ترمینال‌ها)
3. شکل و اندازه جعبه تقسیم
4. جعبه تقسیم از چه متریالی ساخته شده است؟
1- امتیاز محافطت جعبه تقسیم
انجمن ملی تولیدکنندگان برق (NEMA) استاندارد های مورد مصرف در آمریکای شمالی به منظور رتبه‌بندی های گوناگون محفظه‌های الکتریکی (یعنی جعبه‌های تقسیم) را توضیح می‌دهد. رتبه‌بندی‌های انجمن NEMA شرایط و موقعیت محیطی که یک جعبه تقسیم الکتریکی می‌تواند تحمل کند را تشریح می‌کند. به طور مثال آیا جعبه تقسیم قادر است در برابر گرد و غبار، نور، باد، برف، و دیگر شرایط جوی مقاومت کند.
به منظور داشتن جعبه تقسیم الکتریکی ضد آب، دست کم به جعبه تقسیم نوع 3 انجمن ملی تولیدکنندگان برق (NEMA) احتیاج دارید (اگر حفاظت در مقابل زنگ‌زدگی (خوردگی) نیز برای شما دارای اهمیت باشد، به نوع 3X/ 3RX / 3SX نیاز خواهید داشت).
رتبه‌بندی انجمن ملی تولیدکنندگان برق (NEMA) به شما می‌گوید که آیا یک جعبه تقسیم الکتریکی به منظور استفاده در محل‌های خطرناک یا غیر خطرناک و استفاده در محیط های سرپوشیده یا محیط بیرون متناسب است یا خیر. افزون بر این، رتبه‌بندی به شما نشان خواهد داد که جعبه تقسیم تا چه اندازه در مقابل روغن، خنک کننده‌ها، و خورنده‌ها حفاظت می‌شود.
سیستم رتبه‌بندی معروف دیگری عبارت است از درجه‌ی محافظتی (IP) یا سیستم رتبه‌بندی حفاظت بین‌المللی. این سیستم عمدتاً تحت عنوان رتبه‌بندی IP معروف است. رتبه‌بندی IP میزان محافطت جعبه تقسیم در مقابل برخورد یا ورود اشیاء خارجی، گرد و غبار و رطوبت را نمایش می‌دهد.
داخل شدن اشیاء خارجی شیوه‌ای جالب است تا به شما نشان داده شود چه شئ قادر است وارد جعبه تقسیم شود و چه شئ توانایی ورود به جعبه تقسیم را نخواهد داشت. محافطت دارای ابعاد گوناگون است. به طور مثال جعبه تقسیم مقاوم در مقابل گرد و غبار یا آب، جعبه تقسیم نفوذناپذیر در مقابل گرد و غبار، جعبه تقسیم ضد آب و جعبه تقسیم نفوذپذیر در برابر آب. ابعاد دقیق محافطت به امتیاز IP وابسته است.
جعبه تقسیم‌های متداول که دارای امتیاز IP می‌باشند عبارت هستند از:
- جعبه تقسیم‌های IP65: تحت عنوان ” نفوذناپذیر در مقابل گرد و غبار و مقاوم در برابر آبی که از شیر آب جاری می‌شود” رتبه بندی خواهد شد.
- جعبه تقسیم‌های IP67: تحت عنوان “نفوذناپذیر در مقابل گرد و غبار” و مقاوم در مقابل فواره‌های قدرتمند آب و یا در مقابل آب‌های متلاطم (تا عمق 1 متر شناوری غیر پیوسته) امتیازبندی خواهند شد.
- جعبه تقسیم‌های IP68: تحت عنوان “غیرقابل نفوذ در مقابل گرد و غبار” و مقاوم در مقابل شناوری کامل و پیوسته در آب (متناسب به منظور غوطه‌وری پیوسته در عمق زیر 1 متر) درجه‌بندی خواهند شد.
تولیدکننده عمدتاً جزئیاتی پیرامون ماکزیمم عمق و یا شرایط فشار را به شما ارائه خواهند کرد. در آخر، حفاظت الکتریکی جعبه تقسیم را خواهیم داشت. این رتبه‌بندی حفاظتی عمدتاً به شکل آمپر نمایش داده می‌شوند. از این درجه‌بندی استفاده خواهد شد تا مشخص گردد که آیا جعبه تقسیم قادر است ماکزیمم جریان خطای مدار مد نظر شما را مدیریت کند یا خیر.
فکر خوبی است که به جای حداقل در نظر گرفتن جعبه‌های تقسیم در هنگام خرید، میزان مجاز آنها را کمی بیشتر در نظر بگیرید. این کار نظیر یک سپر ایمنی عمل خواهد کرد و از بروز خطای انسانی در محاسبات رتبه‌بندی یا آسیب‌های خطای غیرقابل پیش‌بینی ممانعت بعمل خواهد آورد.
2- ترمینال‌ها در جعبه تقسیم
ترمینال محلی درون جعبه تقسیم هستند که در آن دو سیم به یکدیگر متصل می‌گردند. بیشتر در یک جعبه تقسیم چندین پایانه موجود است، که هر ترمینال عنوان محل متصل شدن دو سیم مختلف به یکدیگر عمل خواهد کرد. چنانچه احتیاج به اندازه‌گیری مقاومت عایق باشد، حصول اطمینان کنید که یک تستر مقاومت عایق مناسب مورد استفاده قرار خواهد گرفت. اگر احتیاج است که عایق را از نوک سیم جدا کرده، می‌توانید پیش از متصل شدن سیم به ترمینال، از سیم لخت کن استفاده کرده تا عایق را جدا کنید.
بیایید متصور شوید که هر ترمینال داخل جانکشن باکس، یک اسکله در یک بندر بارگیری است. همان‌گونه که هر اسکله در بندر به‌منظور خطوط گوناگون حمل و نقل در نظر گرفته خواهد شد، هر ترمینال درون جعبه تقسیم نیز به منظور اتصال الکتریکی مختلفی در نظر گرفته می‌شود. همانطور که بندر بارگیری قادر است دارای چند اسکله باشد، جعبه تقسیم نیز می‌تواند دارای چند ترمینال باشد. متداول‌ترین جعبه‌های تقسیم، جعبه‌هایی مشتمل بر 4 یا 6 ترمینال هستند. یعنی تعداد دقیق ترمینال‌ها همیشه به تعداد اتصالاتی که می‌بایست بوجود آورند بستگی دارد. در زمان انتخاب جعبه تقسیم برق، حصول اطمینان کنید که به منظور هر جفت سیمی که قصد دارید به یکدیگر متصل کنید، ترمینال به اندازه داشته باشید.
سیم‌کشی در هر ترمینال انجام می‌پذیرد تا یک اتصال الکتریکی ایجاد کند. ولتاژ هر اتصال را با بهره‌گیری از مولتی متر اندازه‌گیری می‌کنند. به منظور متصل کردن سیم‌ها در یک ترمینال چند شیوه گوناگون موجود است.
مدل ترمینال بسته به این است که سیم‌ها تا چه اندازه دقیق به یکدیگر متصل شده‌اند که انواع آن عبارت می‌شوند از:
ترمینال پیچی: Busbar به منظور نصب و راه اندازی سریع مورد استفاده قرار می‌گیرد، این ترمینال‌ها با اتصال هر یک از سیم‌های کابل به درون سوراخ‌های خود ایمن خواهند شد.
ترمینال‌های پیچی تک: این ترمینال‌ها همه کابل‌ها (به طور مثال، کابل‌های کواکسیال یا هم‌محور) را در یک نقطه متصل شونده گردآوری خواهند کرد. و با یک پیچ تک به یکدیگر متصل می‌کنند (با بهره‌گیری از یک پیچ گوشتی مناسب). این ترمینال‌ها متداول‌ترین نوع ترمینال اتصال می‌باشند که از تعداد زیادی سیم پشتیبانی خواهند کرد.
ترمینال‌هایی که نیازمند نگهداری نیستند: (Maintenance-free terminals) این ترمینال‌ها مدل‌های جدیدی از ترمینال‌های متصل شونده هستند که به جای پیچ شدن، محکم، فشرده، یا جاگذاری خواهند شد تا قسمت‌های گوناگون خود را حفاظت کنند. این ترمینال‌ها به عنوان یک راه حل ساده و بدون استرس برای جعبه‌های تقسیم قرار گرفته در مکان‌هایی “غیرقابل دسترسی” در نظر گرفته خواهند شد.
3- ابعاد و طراحی جعبه تقسیم
جعبه‌های تقسیم در اشکال و ابعاد گوناگونی موجود هستند. انتخاب آن بسته به این است که شما از جعبه تقسیم چه نوع استفاده‌ای خواهید کرد. به طور مثال، چنانچه به دنبال جعبه تقسیمی به‌منظور متصل کردن ترمینال تک در دیوار خود هستید، جعبه تقسیم فلزی از متریال استیل ضدزنگ 4 فوت، نمونه ایده‌آل و مناسب نیست. جعبه تقسیمی تهیه کنید که نه چندان کوچک و نه چندان بزرگ باشد، و دارای ساختاری باشد که با سیستمی که در محفظه قرار می‌دهید، تناسب داشته باشد.
در ادامه مطلب فهرستی از نمونه‌های گوناگون جعبه‌های تقسیم ارائه شده است:
- جعبه تقسیم مربع شکل
- جعبه تقسیم مستطیل شکل
- جعبه تقسیم به شکل دایره
- جعبه تقسیم به شکل هشت ضلعی
4. جعبه تقسیم از چه متریالی ساخته شده است؟
نوع متریال به کار رفته در تولید و ساخت جعبه تقسیم (ساختار مواد آن) نقش بسزایی در دوام و پایایی آن ایفا خواهد کرد. بیشتر جعبه‌های تقسیم برق یا از متریال فلز و یا پلاستیک (پلیمر) ساخته و تولید می‌شوند. چهار نوع اصلی جعبه تقسیم عبارت هستند از:
- جعبه تقسیم فلزی
- جعبه تقسیم PVC (پلاستیک)
- جعبه تقسیم ABS (پلاستیک)
- جعبه تقسیم فایبرگلاس (پلاستیک مستحکم شده با الیاف)
جعبه تقسیم فلزی
این جانکشن باکس به عنوان یک جعبه‌ی الکتریکی فلزی نیز محسوب می‌شود. جعبه‌های تقسیم فلزی دارای این مزیت هستند که در قیاس با جعبه‌های تقسیم پلاستیکی (PVC ، ABS و فایبرگلاس) از استحکام بیشتر در مقابل اشعه ماوراء بنفش، و استحکام بیشتر در مقابل شعله آتش برخوردار هستند. افزون بر این، این جعبه‌های تقسیم هم در دمای بالا و هم در دمای پایین قادر هستند مقاومت خود را حفظ کنند. مشکل آنها این است که جعبه‌های تقسیم فلزی گران‌تر، سنگین‌تر، و هادی هستند. از آنجا که فلز رسانا است، می‌بایست جعبه اتصال فلزی خود را به زمین متصل کنید.
جعبه‌های تقسیم فلزی دارای این مشکل نیز هستند که در برابر خوردگی یا زنگ زدگی آسیب پذیر خواهند بود. هرچند این موضوع به نوع فلز مورد استفاده در ساخت و تولید جعبه تقسیم بستگی دارد.
سه نوع اصلی جعبه تقسیم فلزی موجود است:
1. جعبه تقسیم از جنس فولاد نرم (گالوانیزه)
2. جعبه تقسیم از جنس آلومینیوم
3. جعبه تقسیم از جنس استیل ضد زنگ
جانکشن باکس از جنس فولاد نرم (گالوانیزه):
در عین حال که جعبه‌های تقسیم الکتریکی از جنس فولاد نرم ارزان قیمت‌ترین نوع هستند، اما سنگین‌ترین و آسیب پذیرترین نوع جعبه تقسیم در مقابل خوردگی نیز می‌باشند. بدین ترتیب، تنها می‌بایست آنها در محل‌های سرپوشیده یا در محل‌های روباز که ساحلی نیستند و خورنده وجود ندارد، مورد استفاده قرار بگیرند.
جانکشن باکس از جنس آلومینیوم
جعبه تقسیم آلومینیومی از وزن پایین‌تری برخوردار است و در قیاس با جعبه‌های تقسیم فولاد نرم از حفاظت بهتری در مقابل خوردگی برخوردارند. اما آلومینیوم در حد فولاد مقاوم نیست و در محیط‌هایی که شرایط فراهم باشد امکان دارد خوردگی رخ بدهد.
جانکشن باکس از جنس استیل ضد زنگ
جعبه تقسیم از جنس استیل ضد زنگ سخت‌تر و از نظر مکانیسم ساخت قوی‌تر از آلومینیوم یا فولاد نرم هستند. جعبه تقسیم استیل ضد زنگ نیز در مقابل خوردگی بسیار مستحکم است. بزرگ‌ترین ایراد آن هزینه و وزن آن خواهد بود. فولاد ضد زنگ بسیار گران‌قیمت و سنگین است. در نتیجه احتیاج است که استفاده خود از جعبه تقسیم الکتریکی را ارزیابی کرده تا مشخص گردد که آیا مزیت‌های آن ارزش هزینه‌ی اضافی را دارد یا خیر.
مزیت‌های جعبه تقسیم فلزی
- فوق‌العاده قوی و مقاوم
- مقاوم در مقابل اشعه‌ی UV
- مقاومت در مقابل شعله‌ی قوی (نسوز)
- تاب آوری در برابر درجه حرارت بالا
عیوب جعبه تقسیم فلزی
- هزینه‌ی زیادتر
- سنگین وزن تر از جعبه‌های تقسیم پلاستیکی
- هادی (می‌بایست به زمین متصل باشد)
- آسیب پذیر بودن در مقابل خوردگی
جانکشن باکس از جنس پلاستیکی (PVC):
جعبه تقسیم PVC با نام جعبه‌ی الکتریکی PVC نیز معروف است. جعبه‌های تقسیم PVC (پلی وینیل کلراید) فوق‌العاده محبوب هستند و این مقبولیت دلایل خوبی دارد. PVC سبک وزن، ارزان قیمت و قوی است. PVC ماده‌ای نارسانا است. در نتیجه چنانچه جعبه تقسیم PVC شما با سیم لخت، فیکسچر، یا سوئیچ برخورد کند (در صورت بروز خطا)، برق را هدایت نخواهد کرد (رسانا نیست). به این سبب احتیاجی نیست که جعبه‌های تقسیم PVC با پایه به زمین متصل گردند. به راحتی قادر خواهید بوذ با سوراخ هایی در پشت یا طرفین جعبه تقسیم الکتریکی PVC آن را منگنه کنید. افزون بر سبک بودن، نصب، راه‌اندازی و کار کردن با جعبه تقسیم PVC بسیار ساده است.
مزیت‌های جعبه تقسیم از جنس PVC
- کم هزینه بودن
- سبک وزن بودن
- نارسانا بودن
- استقامت در مقابل خوردگی و مواد شیمیایی
عیوب جعبه تقسیم از جنس PVC
- به اندازه‌ی فلز دارای استقامت نیست.
- در مقابل آتش مقاومت کمتری نسبت به فلز دارد.
- شکننده در دمای پایین و هوای سرد
- در برابر اشعه‌ی ماوراء بنفش مقاومت کمتری دارد (روکش قادر است به بهبود این امر کمک کند)
جانکشن باکس از جنس ABS (پلاستیک):
جعبه تقسیم ABS به عنوان جعبه‌ی الکتریکی ABS نیز معروف است. ABS (آکریلونیتریل-بوتادین استایرن) پلاستیک سخت، محکم، به سادگی قابل تنظیم، و ارزان قیمت است. به PLC بسیار شباهت دارد و در قیاس با موادی نظیر فلز و فایبرگلاس بسیاری از مزیت‌ها و عیوب آنها را دارا است.
مطلب مرتبط : پی ال سی PLC چیست؟ کاربرد آن
تفاوت‌های میان جعبه تقسیم الکتریکی PVC و ABS :
- ABS قادر است در مقابل دمای سردتر ایستادگی کند و مقاومت آن در مقابل ضربه کمی بالاتر خواهد رفت.
- PVC اندکی ارزان قیمت‌تر است و مقاومتش در مقابل اشعه ماوراء بنفش اندکی بالاتر است.
- ABS مقاومت شیمیایی شبیه با PVC دارد. ABS نظیر PVC ماده‌ای نارسانا هست. در نتیجه، احتیاجی نیست که جعبه تقسیم ABS با پایه به زمین متصل شود.
مزیت‌های جعبه تقسیم از جنس ABS
- کم هزینه بودن
- سبک وزن بودن
- نارسانا بودن
- مقاومت در مقابل خوردگی و مواد شیمیایی
عیوب جعبه تقسیم از جنس ABS
- به اندازه‌ی فلز دارای مقاومت نیست.
- به منظور نصب پنکه یا فن سقفی پیشنهاد نمی‌شود.
- در مقابل آتش مقاومت پایین‌تری نسبت به فلز دارد.
- در مقابل اشعه‌ی ماوراء بنفش مقاومت از مقاومت کمتری برخوردار است (روکش می‌تواند سبب بهبود این امر شود.)
جانکشن باکس از جنس فایبرگلاس:
فایبرگلاس همچنین به عنوان پلاستیک تقویت شده با شیشه (GRP) یا پلاستیک تقویت شده با فیبر (GFRP) نیز معروف است. در نتیجه ، امکان دارد این جعبه‌های تقسیم را با نام تجاری جعبه تقسیم GRP نیز در بازار مشاهده کنید. فایبرگلاس (GRP) در طیف گسترده‌ای از دماهای گوناگون دارای مقاومت، دوام و پایداری است. از جایی که فایبرگلاس نارسانا است، احتیاجی نیست که جعبه‌های تقسیم الکتریکی فایبرگلاس با پایه به زمین متصل شوند (نظیر جعبه تقسیم PVC و ABS).
جعبه‌های تقسیم الکتریکی فایبرگلاس “حد متوسط” میان جعبه تقسیم فلزی و جعبه تقسیم ABC / PVC قرار دارند. به طور مثال، فایبرگلاس سبک وزن‌تر از فلز است – اما از PVC و ABS سنگین وزن‌تر است. دگرگونی آن آسان‌تر از فلز است – اما به سادگی PVC و ABS نیست. از PVC و ABS قوی‌تر است – اما به اندازه‌ی فلز مقاوم نیست. در زمان انتخاب جعبه تقسیم این مسائل را به ذهن بسپارید. محفظه‌های فایبرگلاس عموماً زمانی انتخاب می‌شوند که به مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی احتیاج باشد. فایبرگلاس در مقابل اسیدهای معدنی، اکساینده‌ها و مواد کاهنده، محلول‌های اسیدی، نمک و آب دریا، گریس‌ها، روغن‌ها، و برخی از انواع الکل دارای مقاومت خوبی است.
مزیت‌های جعبه تقسیم از جنس فایبرگلاس
- ارزان قیمت بود
- وزن سبک (هرچند از PVC سنگین وزن‌تر است)
- نارسانا بودن
- مقاومت در مقابل خوردگی و مواد شیمیایی
عیوب جعبه تقسیم از جنس فایبرگلاس
- به اندازه‌ی فلز قوی نخواهد بود.
- به منطور نصب پنکه یا فن سقفی پیشنهاد نمی‌شود.
- در مقابل آتش مقاومت پایین‌تری نسبت به فلز دارد.
خرید انواع تجهیزات صنعتی، ابزار دقیق، پنوماتیک، برق صنعتی و… فقط از سایت drplc
سخن آخر
گروه صنعتی سپیانی با سابقه درخشان در زمینه اتوماسیون صنعتی، اتوماسیون صنعتی زیمنس، اتوماسیون صنعتی plc ، طراحی و راه اندازی خطوط تولید، مشاوره، واردات تجهیزات صنعتی و… مفتخر است ارائه دهنده بهترین جانکشن باکس‌ها از بهترین برندهای موجود در بازار باشد. همچنن با خدمات مشاوره رایگان شما را در امر خرید یاری خواهیم کرد. به سایت فروشگاهی گروه صنعتی سپیانی مراجعه کرده و از خدمات مشاوره رایگان ما بهره‌مند شوید و جانکشن باکس مورد نیاز خود را از معتبرترین برند های بازار با مناسب‌ترین قیمت خریداری کنید.