دستگاه cip چیست؟ کاربرد های آن

ملزومات بهداشتی و دستگاه cip

پیش از اینکه سراغ دستگاه cip برویم بیایید نگاهی به تعریف بهداشت مواد غذایی بر اساس تعریف کمسیون Codex Alimentarius ، بیندازیم: «همه معیارهایی که رعایت آن ها در تولید، روند، نگهداری و ارائه مواد غذایی ضروری است تا ماده غذایی سالم و با کیفیت عالی بهداشتی به دست مصرف کننده برسد». بهداشت مواد غذایی در درجه اول از منظر سالم بودن غذا و بعد از آن بالا بودن کیفیت خوراکی آن دارای اهمیت بسزایی است و به منظور نیل به این اهداف اجرای موارد زیر ضروری است:

1. مواد اولیه سالم به خصوص مواد اولیه ای نظیر گوشت، شیر، تخم مرغ، که از مواد پایه تشکیل‌دهنده انواع غذا های گوناگون هستند و در صورت آلوده شدن سبب شیوع بیماری‌ های خطرناکی خواهند شد. در نتیجه بهداشت مواد غذایی در تولیدات فوق از دام زنده شروع می‌شود. بازبینی بیش و بعد از کشتار زمان تولید گوشت و معاینه دام‌ های شیری در زمان تولید شیر نخستین گام اثر گذار پیرامون اجرای امر بهداشت مواد غذایی با منشاء دامی است.
2. پژوهش‌ ها در زمینه وضعیتی که باعث مخاطرات بهداشتی و کیفی غذایی می‌شوند و ابداع شیوه‌ هایی نظیر cip که در رفع وضعیت فوق تأثیرگذار می‌باشد.
3. انجام کنترل های موشکافانه بهداشتی در تهیه، تولید، بسته بندی، نگهداری، حمل و نقل و توزیع مواد غذایی.

در نتیجه بهداشت مواد غذایی یکی از علوم کاربردی می‌گردد که متضمن دارا بودن مفروضات کافی در زمینه علوم طبیعی نظیر پزشکی، شیمی، انگل شناسی، میکروب شناسی، سم شناسی، اکولوژی، زیست شناسی واپیدمولوژی است. در ادامه این مقاله با یکی از روش‌های حفظ اصول بهداشت در صنایع غذایی یعنی گندزدایی بوسیله دستگاه cip به طور مفصل آشنا خواهیم شد.

حتما بخوانید:

تعمیر و نگهداری سیستم CIP

نصب و راه اندازی سیستم شستشوی CIP

دستگاه cip چیست؟

CIP مخفف سه کلمه Cleaning In Place است که به معنی شستشو در محل (شستشو سرخود) است. سیستم CIP یک شیوه پاک کردن سطح‌ های داخلی لوله‌ها، مجراها، تجهیزات تولید، فیلترها و اتصالات مربوطه در کارخانه‌ها، بدون احتیاج به نیروی انسانی، مداخله دست و ایضاً تفکیک قسمت یا قسمت‌ هایی از دستگاه است.

قطعات دستگاه‌ های کارخانجات تا سال 1950 در ابتدا از یکدیگر جدا می شدند و سپس به صورت دستی تمیز و شسته می‌شدند. صنایعی گوناگونی مانند صنایع لبنی، نوشیدنی، غذا های باز تولید شده، دارویی و آرایشی که به درجه بالایی از بهداشت احتیاج دارند سیستم CIP در آنها یک امتیاز فوق‌ العاده مهم به حساب می‌آید. این شیوه پرشتاب و به مراتب دارای قابلیت تکرار بیشتر از شیوه‌ های دیگر است.

چگونگی وضعیت بهداشتی تولید مواد غذایی و مواد آشامیدنی بسیار حائز اهمیت است در نتیجه کارخانه‌ ها باید استانده بالایی برای این وضعیت منظور کنند به جهت ممانعت از آلوده شدن و تجزیه محصولات، سیستم CIP قادر خواهد بود به منظور تمیز کردن پرشتاب، کارا و با قابلیت اطمینان همه فرا گردهای کارخانه مورد استفاده واقع شوند.

بررسی شیوه کارکرد دستگاه cip

این سیستم با به چرخش درآوردن محلول‌ های تمیزکننده بوسیله نازل‌ها در دستگاه‌ ها، آنها را گندزدایی خواهد کرد و شستشو می‌کند. سیستم‌ های خودکار CIP از نظر مکانیسم، عملیات و سطح اتوماسیون با یکدیگر متمایز هستند در حقیقت فاز های سیستم شستشو کاملاً به خطوط تولید و ساخت مواد غذایی مورد نظر بستگی دارد اما معمولاً از چهار مدل مایع سود، اسید، آب داغ و آب سترون استفاده میکنند که در دو مدل خطوط رفت و برگشت قابلیت طرح‌ریزی دارد.

تعداد زیادی از شرکت‌ ها و کارخانجات تلاش می‌کنند که از روش کم کردن زمان عملیات و همچنین کاهش مصرف آب و مواد شیمیایی سبب پیشرفت در عملیات سیستم CIP گردند. یکی از شیوه‌ های جدید در این زمینه بهره‌وری از یک مواد گندزدا اکسید کننده به جای اسید نیتریک است. در عین حال این ترکیب در دمای پایین اثرگذاری بالاتری بر روی آلودگی‌ها و رسوبات میکروبی دارد و به سبب عدم احتیاج به شستشوی پایانی با آب گرم (به سبب پس مانده کم این ترکیب) استفاده سوخت به منظور گرم کردن آب کاهش می‌یابد.

انواع سیستم cip

سیستم های cip از تنوع فراوانی برخوردار هستند و هر یک از این سیستم های شستشو کارایی‌ ویژه خود را دارند و موارد دیگر من جمله حائز اهمیت‌ ترین سیستم‌ های سی آی پی با استفاده زیاد در صنعت به شمار می‌روند، این موارد شامل موارد زیر است:

سامانه single pass

ساختار این ماشین به نوعی است که در آن از یک محلول پاک کننده ابتدایی به منظور تمیز کردن ماشین‌آلات استفاده می‌گردد. بعد از اینکه عملیات تهی‌سازی صورت گرفت فازهای آبکشی به انجام می‌رسد و به انضمام تزریق محلول گندزدایی دیگر آلودگی‌ها و میکروب‌ها راز بین خواهد برد و در انتها نیز فازهای آبکشی تحقق می‌پذیرد.

سامانه چرخشی recirculation

ساختار این دستگاه نیز به گونه‌ای است که محلول گندزدا در یک تانک اضافی تولید می‌گردد برای گندزدایی و تمیز کردن مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد از سویی چرخش این محلول در ماشین تا پایان عملیات گندزدایی ادامه دارد و بعد از شستشو ماده گند زدا در مراحل آبکشی از بین خواهد رفت‌ تنظیف و نظافت که این دستگاه گردشی به همراه دارد به قطعیت بیش از نظافت دستگاه cip معرفی شده در مورد پیشین است.

بازبینی مراحل سیستم cip

اگر تصمیم به خرید سیستم سی آی پی را داشته باشید بایسته و ضروری است که با فازهای شستشوی ماشین cip از آشنایی نسبی برخوردار باشید. موارد زیر جزء مهمترین مراحل شستشو دستگاه سی آی پی می‌باشد:

1. در گام نخست به واسطه با فشار بالا و همه تجهیزات صنعتی مورد شستشو واقع می‌شوند.
2. در گام بعد به منظور تمیز کردن از مواد قلیایی استفاده خواهد شد تا چربی‌ها و پروتئین‌ها را به طور کامل در خود حل کرده و بشورد.
3. پس ازآن در این مرحله شستشو با آب انجام می‌گیرد.
4. در گام چهارم گندزدایی به وسیله مواد اسیدی صورت می‌گیرد تا اینکه سطح قلیایی ماشین‌آلات خنثی شود. در این گام همه رسوبات معدنی نیز از بین خواهد رفت و در حقیقت تجهیزات گندزدایی می‌شوند.
5. در گام پایانی نیز آبکشی توسط آب سرد انجام می‌گیرد.

سیستم‌های cip از چه قطعاتی ساخته شده اند؟

شاید دانستن این نکته که سیستم شستشوی cip و ماشین‌آلاتی از این دست متشکل از قطعات منحصر به‌ فردی هستند. برای شما جالب باشد در ادامه به معرفی این قطعات خواهیم پرداخت:

• منابع آب
• لوازم اندازه گیری
• مانیتور لمسی
• سامانه دوزینگ
• نمودار ثبت کننده فرایند
• پمپ‌ های مواد شیمیایی
• شیر های اتوماتیک
• شیر های دوران با توانایی تغییر دور و فشار
• تانک‌ های ورودی و خروجی
• کنترلر plc

فرا گرد CIP چیست؟

در صنایع غذایی، شستشو و گند زدایی کردن مخازن فوق‌العاده حائز اهمیت هستند. در نتیجه می‌بایست منابع همواره باید تمیز باشند و از عدم وجود هر گونه آلودگی میکروبی حصول اطمینان گردد بدین منظور عملیات CIP انجام می‌پذیرد. به روند افشاندن مواد گند زدا به داخل و خارج ماشین‌آلات و منابع به منظور شستشو و گندزداییCIP گفته می‌شود. این فرایند من حیث المجموع برای ماشین‌آلات بزرگ که شرایط شناوری آن ها در مواد گند زدا وجود ندارد، به کار برده می‌شود. منابع نگهداری شیر بایست هرساعت شسته و قبل از هر نمونه شیر جدید گندزدایی گردند. از منابع شیر هر دو ساعت نمونه برداری به منظور انجام تست‌های میکروبی صورت خواهد گرفت.

حتما بخوانید :

قیمت تجهیزات کارخانه لبنیات

اتوماسیون صنعتی چیست؟ چه کاربردی دارد؟

مراحل cip به تفضیل

به منظور شستشو و گندزدایی کردن از منابع شیر بر حسب مراحل زیر می توان عمل کرد:
در آغاز با آب همه مخزن را شستشو داده پس از آن از بخار آب داغ( دمایC◦ ۸۵( یا آب داغ به منظور ممانعت از رسوب نمک‌ها در میان میکسر و دیگر بخش‌ها، به مدت ۱۰تا ۲۰ دقیقه استفاده خواهد شد. در گام بعد می‌بایست از شستشوی دستی مخازن استفاده کرد.

به این صورت که با بهره‌وری از مواد پاک کننده و گندزدایی کننده، قطعات داخلی مخازن، خط‌های لوله‌ انتقال شیر، تانکرهای نقل و انتقال و…را به طور کامل شستشو داد. می‌بایست ریز بینی به خرج داد و از لوازم پاک کننده فلزی که باعث بوجود آمدن خراش و خوردگی سطوح قطعات و مخازن می گردند استفاده نشود. ماده گندزدا می‌بایست PH پایین‌تر از ۱۰ داشته‌باشد یا از شوینده قلیایی کلرینه استفاده گردد. در گام نهایی با بهره‌وری از آب، می‌بایست مواد گندزدا را به طور کامل از سطوح مخازن پاک کرد. بعد از شستشوی کامل با آب معمولی، مخازن در فراروی هوا قرار خواهد گرفت تا به طور کاملا خشک شود.

به منظور شستشوی مخازن می شود از دستگاه های CIP بهره برد. این ماشین‌آلات به شکل نیمه اتوماتیک و اتوماتیک در بازار موجود هستند و متخصصین و مشاورین گروه صنعتی سپیانی در خرید، راه‌اندازی و تربیت نیروی کار متخصص cip همراه شما خواهد بود.

عوامل مؤثر بر روی کارکرد سیستم CIP:

• درجه حرارت محلول گندزدا – بیشتر شدن دما سبب افزایش توان می‌شود در حقیقت مولکول‌ها با شتاب بالاتری آلودگی را از بین خواهند برد.
• چگالی ماده گندزدا– با افزایش چگالی ماده شیمیایی عملیات گندزدایی بهتر انجام خواهد شد به دلیل اینکه توان اتصال ماده با سطح افزایش خواهد یافت.
• زمان تماس محلول گندزدا با قطعات – بیشتر شدن مدت زمان تماس سبب افزایش کارایی روند گندزدایی می‌گردد.

مکانیسم دستگاه CIP متفاوت می‌باشند:

• مکانیسم تک تانکی – شستشو و آبکشی به وسیله یک تانک انجام می‌گیرد.
• مکانیسم دو تانکی – یکی برای شستشو با آب و دیگری برای آبکشی است.
• مکانیسم سه تانکی – شستشو با آب، آبکشی و بازیافت از به وسیله سه تانک گوناگون صورت می‌پذیرد.
• مکانیسم چهار تانکی – شستشو با آب، آبکشی، شستشو با مواد قلیایی، اسیدی، گندزدا و استحصال هر کدام دارای تانک‌‌های جداگانه هستند.

مزیت‌های سیستم CIP

• عدم احتیاج به نیروی انسانی
• زمان کوتاه روند گندزدایی
• وضعیت بهداشتی فوق‌العاده (سامانه اتوماتیک کاراتر از سامانه دستی عمل می‌کند.)
• امنیت بیشتر

چارچوب‌های سامانه CIP

• نصب و راه‌انداری آن باید بوسیله کارشناسان با تجربه انجام بگیرد( متخصصین و مهندسین مجرب گروه صنعتی سپیانی در انجام این مهم همواره کنار شما هستند.)
• شتاب جریان یا فشار مواد شیمیایی مورد استفاده دائماً می‌بایست اندازه‌گیری و بررسی شود.

برخی از کارایی‌ های سامانه CIP:

• پرکن‌های مایعات به ویژه در صنایع لبنی
• سامانه‌های پخت گوشت
• سامانه‌های تولید سالاد
• نوار نقاله‌ها
• اسلایسرهای گوشت

مطلب مرتبط : دستگاه پرکن مایعات اتوماتیک

با نظر به فزونی ارزش انرژی به سبب سیاست های اقتصادی، الزام بهینه سازی فعالیت های تولیدی بیشتر از قبل احساس می‌گردد. در این مقاله به شیوه نوین روند CIP و کاربرد پراستیک اسید (پراکسیدین) و مزیت‌های آن اشاره می شود و تلاش می‌شود که با بوجود آوردن تغییراتی در روند CIP صرفه جویی اقتصادی با محارست از کیفیت محصول در اولویت کاری واقع شود.

روش نوین CIP

در روش جدید CIP که به وسیله کارخانجات صنایع غذایی در کشور های پیشرفته مورد بهره‌بری قرار میگیرد. یک ماده اکسید کننده و ضدعفونی کننده سطح بالا جانشین اسید نیتریک می‌گردد. با توجه به عدم استفاده از آب (آب گرم) در گام آخر CIP ، مصرف سوخت به منظور گرم کردن آب کم خواهد شد. در حالی که به سبب کارایی پایین‌تر پمپ‌ها، مقدار استفاده از برق نیز کم خواهد شد.

در کارخانجات تولید کننده مواد غذایی، نظافت کامل و گندزدایی قطعات یکی از گام‌ های دارای اهمیت و اصلی در عملیات تولید می باشد. بخش اصلی در طراحی کارخانه تولید مواد غذایی روال تمیز کردن تجهیزات در تماس با فرآورده های غذایی است. در تولید مواد غذایی حفظ عالی‌ترین شرایط بهداشتی یک الزام محسوب می‌گردد که می بایست، یکی ارکان اصلی تولید محسوب گردد.

حتما بخوانید: آشنایی با ماشین لباسشویی تونلی 

سخن نهایی:

فرآیند CIP اختصار سه لغت Cleaning In Place به معنی شستشو در محل است. دستگاه cip در اغلب صنایع بالاخص صنایع تولید و بسته بندی مواد غذایی (لبنی، نوشیدنی، پروتئینی و…) کاربرد فراوانی دارد. وجود دستگاه cip از امتیازات بسیار مهم خط تولید محسوب می‌شود. با این ترتیب بدون نیاز به نیروی انسانی و یا تجهیزات زیادی عمل شستشو دستگاه براحتی صورت میپذیرد.

گروه صنعتی سپیانی با همکاری مهندسین و مشاوران با تجربه و با سابقه قادر به طراحی و ساخت خطوط تولید اختصاصی با در نظر گرفتن هدف و نیاز مشتری می باشد. ساخت خطوط CIP از جمله خدمات گروه صنعتی سپیانی است. جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق تکمیل فرم درخواست مشاوره و نیز واتس اپ با ما در ارتباط باشید.