آشنایی با انواع خط کش‌های صنعتی
خط کش های صنعتی یکی از ابزار بسیار مهم در صنایع مختلف هستند. چرا که در مباحث مهندسی اندازه گیری‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در تعریف اندازه گیری باید گفت که به تمام اقداماتی گفته میشود تا کمیت مورد نظر بر مبنای یکای خود در فیزیک دارای مقدار شود. دقت در اندازه‌گیری نیز به معنای خطای کمتر است. کاهش این خطا در میزان موفق شدن در بسیاری از بخش‌های صنعت موثر میباشد. ابزارهایی مانند ترازو، دماسنج و خط کش از جمله‌ی این ابزارها برای اندازه گیری هستند. هر یک از این ابزارها دارای ویژگی‌ها و شیوه‌ی عمل مخصوص به خود هستند. در این بخش به معرفی انواع خط کش های صنعتی و شیوه‌ی عمل و کاربردشان خواهیم پرداخت. اما پیش از آن با ابزار اندازه گیری در نگاه کلی آشنا میشویم.
حتما بخوانید: اهمیت ابزاردقیق در اتوماسیون صنعتی
ابزار اندازه‌گیری صنعتی چه کاربردهایی دارند؟
در صنایع برای طراحی نمودن محصولات و یا بازرسی کردن آنها در بسیاری از مواقع نیاز به اندازه‌گیری‌های دقیق دارند. در پروژه‌های عمرانی و صنعتی هم به منظور اطمینان یافتن از صحت و درستی محصول نهایی از لحاظ ابعاد نیاز به ابزاری به این منظور هستیم. مثلا در خودرو سازی قطعه‌ای برای پیستون ماشین ساخته میشود.
کارایی قطعه‌ی موردنظر علاوه بر آنکه به متریال بکار رفته و وزن و سایر فاکتورها بستگی دارد از لحاظ ابعاد نیز باید دقیق و درست باشد تا بتواند در جای خود بدرستی قرار گرفته و کارایی دقیقی داشته باشد. بنابراین این ابزار سنجش که خط کش‌های صنعتی نیز جزو آنها محسوب میشوند از لوازم بسیار مهم و البته پرکاربرد در صنعت هستند.
انواع ابزار اندازه گیری صنعتی
1- انواع کولیس:
کولیس‌ها که نوعی ابزار اندازه‌گیری به شمار میروند در شکل های مختلفی از کولیس ساده گرفته تا کولیس دیجیتال و ساعتی موجود می‌باشند. دقت اندازه‌گیری در این وسیله و همچنین ضریب خطای آن از پارامترهای تاثیر گذار در میزان کارایی آن هستند.
2- انواع میکرومترها:
این ابزار اندازه‌گیری به دو گروه میکرومتر داخل‌سنج و میکرومتر خارج سنج تقسیم میشوند. از دیگر تقسیم بندی‌های صورت گرفته در مورد این ابزار اندازه‌گیری میتوان به ظرافت اندازه‌گیری در آنها اشاره کرد. در هنگام تهیه‌ی یک میکرومتر به دقت اندازه گیری و ضریب خطای آن توجه کنید.
3- انواع ساعت اندیکاتور:
این ساعت که با نام های دیگری نظیر گیج اندیکاتور و ساعت اندازه‌گیری نیز شناخته میشود. وسیله‌ای برای اندازه‌گیری کردن انحنای قطعات و نیز خلاصی طول قطعات است. ساعت اندیکاتور در صنایع از اهمیت و کاربرد زیادی برخوردار است. انواع موجود از این ابزار در بازار در دو نوع آنالوگ و دیجیتال موجود است.
4- انواع تراز:
از این وسیله نیز همانطور از نامش نیز مشخص است به منظور تراز بودن استفاده می‌گردد. انواع مختلف این وسیله شامل تراز ساده و تراز دیجیتال و تراز صنعتی در بازار موجود بوده و قابل دسترسی است.
5- انواع متر:
مترها نیز از ابزارهای اندازه‌گیری پرکاربرد به شمار میروند. اما بر خلاف کولیس و میکرومتر از دقت بالایی در اندازه‌گیری برخوردار نیستند. اما از مزیت های آنها میتواند به این مورد اشاره کرد که قادر هستند تا بازه‌ها و فواصل بزرگ‌تری را نسبت به کولیس و میکرومتر اندازه گیری نمایند. مترها نیز در دو نوع ساده و لیزری در بازار موجود هستند و میتوان بسته به نیاز یکی از آن را برای استفاده انتخاب کرد.
6- زاویه سنج:
این وسیله به منظور اندازه‌گیری کردن زوایا مورد استفاده قرار میگیرد. دو نوع ساده و دیجیتال از زاویه سنج‌ها در بازار موجود است. نوع ساده‌ی آن از نقاله‌ای که به یک خط کش متصل است ساخته شده است. کاربرد عمده‌ی این وسیله تعیین کردن زاویه‌ی برش میباشد.
7- گونیا:
این وسیله ابزار اندازه‌گیری از نوع ثابت محسوب میشود. از آن برای مشخص کردن زوایای 90 درجه و همچنین تعیین عمود بود دو قطعه بر هم استفاده می‌کنند. دقت اندازه‌گیری‌های مختلفی برای این وسیله طراحی شده است. گونیا انواع مختلفی دارد از قبیل گونیای نجاری، گونیای مرکب و گونیای مویی. گونیای مویی از دقت بالاتری نسبت به سایر انواع آن برخوردار است.
8- انواع خط کش های صنعتی:
از این وسیله‌ی اندازه‌گیری در صنایع مختلف به منظور رسم خطوط مورد نیاز و قیاس کردن طول ابعاد مورد نظر استفاده می‌کنند. این وسیله در صنایع از جنس‌های مختلفی ساخته میشود. چوب و پلاستیک و فولاد از متریال‌های مرسوم برای ساخت انواع خط کش مورد استفاده در صنایع به شمار میروند. در ادامه با انواع خط کش‌های صنعتی بیشتر آشنا خواهیم شد. پس اگر شما نیز به این مبحث علاقه مند هستید تا پایان ما را همراهی کنید. گروه صنعتی سپیانی ارائه دهنده‌ی انواع ابزارهای اندازه گیری از جمله انواع خط کش‌های صنعتی میباشد.
خرید انواع ابزاردقیق، پنوماتیک، برق صنعتی، تجهیزات و… از فروشگاه دکتر پی‌ال‌سی
تاریخچه ابزار اندازه گیری
نظریه ساختن ابزار اندازه‌گیری برای نخستین بار توسط یک ریاضیدان آلمانی به نام گوس در سال 1832 میلادی مطرح شد. بر اساس گفته‌ی وی یکا های پایه به هم وابسته نیستند و سایر یکاها را نیز میتوان بر اساس یکاهای پایه اندازه گیری نمود. در سال 1860 میلادی نیز دستگاهی با استانداردهای بین المللی برای سنجش 7 یکای اصلی طراحی و ارائه شد.
کاربرد خط کش در صنعت
از این وسیله علاوه بر استفاده به منظور اندازه گیری نمودن برای رسم خطوط صاف و مستقیم هم بهره میبرند. نشانه زدن نیز از دیگر کاربردهای انواع خط کش محسوب میشود. همچنین از انواع خط کش‌های صنعتی به شکل ترکیبی با سایر ابزار نیز استفاده می‌کنند. با این روش پیدا کردم مرکز قطعات گرد به آسانی انجام خواهد شد. شاخص های موجود در خط کش به منظور مشخص نمودن مقدار اندازه‌هایی که توسط ابزار اندازه‌گیری بدون شاخص اندازه گرفته شده‌اند نیز استفاده نمود.
عموما خط کش‌های با طول کمتر برای تعیین شیار ها و جای سوراخ ها در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای این خط کش‌ها دسته هایی نیز تعبیه می‌کنند تا کار با آن ها ساده تر باشد. از خط کش های صنعتی برای اندازه‌گیری کردن محیط قطعاتی که دایره ای شکل هستند نیز استفاده میشود. به این ترتیب قطر و محیط کار مشخص خواهد شد.
خط کش فلزی صنعتی
این خط کش بصورت دو طرفه میباشد. یک سمت آن متریک و سمت دیگر بر مبنای اینچ مدرج شده است. این نوع خط کش با دقت بسیار بالایی ساخته میشود. و نوشته های آن بزرگ بوده بطوری که به راحتی قابل خواندن باشد.
خط کش دیجیتال
این نوع از خط کش‌ها در حقیقت سنسورهای اندازه‌گیری محسوب میشوند. آنها قادر هستند تا میزان جا‌به‌جایی ها بر حسب میکرون محاسبه کنند. سپس مقادیر محاسبه شده را به شکل سیگنال‌هایی الکترونیکی به نمایشگر منتقل میکند. قسمت‌های تشکیل دهنده‌ی این نوع خط کش شامل دو بخش بدنه و هد میباشد. زمانی که بدنه‌ی خط کش نسبت به هد آن جا به جا شود. و حرکت کند اندازه‌گیری انجام میشود و در بخش خروجی شاهد سیگنال خواهیم بود. یکی از نکات مهم در این‌باره این است که باید توجه کرد هماهنگی و هم‌خوانی مناسبی بین بخش های کنترلر و نمایشگر در خط کش دیجیتالی وجود داشته باشد. پس به مشخصات هر دو دقت کنید.
مزایای خط کش‌های دیجیتال:
این نوع از انواع خط‌کش‌های صنعتی مزیت‌هایی دارند که موجب پرکاربرد بودن آنها نیز میشود.
- مدت زمان موردنیاز برای ماشین کاری کاهش می‌یابد.
- دقت نهایی در اندازه گیری بالاتر میرود.
- کیفیت کاری به شدت بهبود می‌یابد.
- شیوه کار با آن ساده میباشد.
انواع خط کش های دیجیتال
با توجه به نوع کاربری این خط کش‌ها در دو گروه مختلف دسته‌بندی میشوند. طراحی هر یک از آنها به شیوه‌ای است که برای کاربردی خاصی مناسب باشد.
1- خط کش نوری: در طراحی این نوع از خط کش ها از یک منبع فرستنده ی نور و همچنین از یک گیرنده که به نور حساس باشد استفاده شده است. زمانی که نور به وسیله‌ی خط های روی فلز و یا شیشه بر اثر جا به جایی قطع شود سیگنال هایی مبتنی بر تعداد این قطع و وصل ها ارسال خواهد شد. این سیگنال ها مبنای محاسبات و اندازه گیری به شمار میروند. منبع نور مورد استفاده در این نوع خط کش میتواند هم مرئی و هم نا مرئی باشد.
2- خط کش مغناطیسی: این نوع از خط کش‌ها از یک نوار مغناطیسی که حدود 10 میلیمتر پهنا دارد ساخته شده است. در سطح آن که قطری به اندازه ی 2 میلیمتر دارد از طریق مغناطیس کد گذاری انجام شده و یک سنسور نیز در اطراف هد قرار داده میشود. این سنسور در پیرامون نوار حرکت میکند. همچنین سیگنال‌هایی متناسب با میزان جا‌به‌جایی نیز ارسال مینماید. این نوع از خط کش اغلب در طول‌های بیشتر از یک متر مورد استفاده قرار میگیرد. و از دیگر انواع خط کش های دیجیتالی ارزان تر است. خط کش های مغناطیسی با رزولیشن های یک و پنج میکرون در بازار موجود است. این خط کش مزایایی نظیر طول زیاد تا 50 متر و قیمت مناسب و نیز وجود نداشتن اتصال فیزیکی بین دو بخش هد و خود خط کش است.
خط کش های آنالوگ
این نوع از انواع خط کش‌های صنعتی جزو پر مصرف‌ترین و کاربردی ترین انواع خط کش‌ها در صنایع مختلف بشمار میروند. از این وسیله برای تبدیل کردن یک کمیت آنالوگ به یک کمیت آنالوگ دیگر استفاده میشود. این نوع خط کش با نام هایی نظیر خط کش اهمی و یا ترانسدیوسر هم شناخته میشوند. این نوع ابزار قادر است تا حرکت های خطی را به کمیت های الکتریکی بدل کند.
مطلب مرتبط: ترانسدیوسر چیست؟ کاربرد آن
مزایای خط کش های آنالوگ:
- عمر مفید طولانی
- دقت اندازه گیری بالا و بسیار خوب
- کارایی زیاد در کاربردهای مختلف
- ویژگی مطلق بودن اندازه گیری‌ها
را عنوان نمود. البته استفاده از خط کش های اهمی به دلیل محدود بودن دقت اندازه گیری در مواردی که دقت بسیار بالا مورد نیاز باشد چندان کاربردی نخواهد داشت.
نکات مهم در انتخاب انواع خط کش‌های صنعتی
چنانچه قصد خرید خط کش صنعتی دارید بهتر است تا به فاکتور هایی از قبیل:
- مقدار دقت خط کش
- مقدار طول کورس خط کش
- سرعت جا به جایی در بسیاری از انواع
- طول عمر مکانیکی خط کش
- قطر بدنه ی آن
- شکل خط کش
- جنسی که بدنه ی خط کش را تشکیل میدهد
- درجه‌ی حفاظت
- شیوه‌ی نصب آن
- محدودیت‌های مکانی
- اندازه‌ی مقاومت
دقت نمایید. این فاکتورها به شما در یک انتخاب ایده ال کمک زیادی خواهد کرد.
کلام آخر
ابزارهای اندازه گیری در صنایع نقش حیاتی بر عهده دارند. انواع خط کش‌های صنعتی از انواع پرکاربرد و مرسوم این ابزار محسوب میشوند. این خط کش ها از لحاظ جنس و سایز و شیوه ی کار تفاوت های زیادی با هم دارند. با توجه به کاربری مورد نظر باید بهترین نوع را از این بین انتخاب کرد.