آشنایی با خط بازیافت تایر خودرو
خط بازیافت لاستیک یا تایر خودرو از جمله خطوط مربوط به صنایع بازیافتی به شمار می‌رود که ظرفیت‌های زیادی برای تولید دارد. در دهه 70 میلادی بود که تجمع قطعات و تجهیزات مورد استفاده و از رده خارج دنیا را با مشکلاتی جدی در جهت نابودی و محو آنها روبه‌رو کرد. در همان بازه‌ی‌زمانی در اروپا و آمریکا ایده‌ی بازیافت و استفاده‌ی مجدد از این انباشت‌های رده‌خارج به وجود آمد. امتداد همین ایده بود به بازیافت کردن تایر خودرو نیز منجر گردید. این بازیافت در مورد تایر خودروهای سبک و سنگین انجام پذیر میباشد.
حتما بخوانید: صفر تا 100 خط تولید لاستیک خودرو
صنعت بازیافت ابتدا در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و سپس به سایر نقاط دنیا نیز گسترش پیدا کرد. البته بازیافت تایر خودرو در ابتدا با روکش نمودن و استفاده‌ی مجدد از آن آغاز بکار نمود. اما پس از مدتی و با پیشرفتهای تکنولوژی در نهایت دستگاه‌ها و ماشین‌آلاتی ایجاد شد که به کمک آنها خط بازیافت تایر خودرو راه‌اندازی گردید. در فرایند بازیافت تایر خودرو 70 الی 80 درصد گرانول یا همان لاستیک خرد شده بدست خواهد آمد و 20 الی 30 درصد نیز ضایعات آهنی مانند سیم داخل لاستیک حاصل میشود و درصد بسیار کمی نیز نخ تحصیل می‌گردد.
تاریخچه‌ی بازیافت تایر خودرو
در کشورهای پیشرفته در دوران جنگ جهانی اول تصمیم گیری‌هایی برای استفاده مجدد از تایرهای فرسوده اخذ شد. با گذشت زمان و ارتقا یافتن تکنولوژی هر روز از میزان تایرهایی که بعنوان زباله دفن می‌شدند کاسته شد. تا اینکه سرانجام در سال 2003 میلادی دفن نمودن کامل تایرهای فرسوده به در کشورهای اتحادیه اروپا ممنوع شد. همچنین در سال 2006 دفن نمودن تکه‌های برش خورده‌ی آنها نیز به طور کامل ممنوع اعلام شد.
در کشور ایران صنعت بازیافت لاستیک خودرو به حدود 40 سال پیش باز می‌گردد. فرآیند بازیافت به صورت روکش کردن تایرهای فرسوده و استفاده‌ی مجدد از آنها بود. طبق برآوردهای انجام گرفته سالانه 13 میلیون تایر فرسوده به عنوان زباله به محیط زیست وارد میشود.
حتما بخوانید: تعمیر و نگهداری دستگاه بنبوری
اهمیت بازیافت تایر خودرو
این حقیقت که برای تولید کردن یک لاستیک خودرو در حدود 22 گالن نفت مصرف میشود موجب درک بهتری از اهمیت بازیافت تایرهای خودرو خواهد شد. نکته‌ی بعدی این است که لاستیک خودروها در واقع زباله‌های خاصی هستند که به لحاظ ساختار شیمیایی با سایر زباله ها تمایز و تفاوت زیادی دارند. متریال تایرهای خودرو مواد پلیمری هستند که در طبیعت به آسانی تجزیه نخواهند شد و به همین دلیل پس از مدتی یک کوه انباشته شده از تایرهای فرسوده به وجود خواهد آمد که صورت بسیار زشتی داشته و نیز احتمال آتش گرفتن بالایی نیز دارند.
این خود از دیگر الزامات راه اندازی نمودن خط بازیافت تایر خودرو به شمار می‌رود. با بالا رفتن قیمت سوخت در بسیاری از کشورها در پی بازیافت انرژی از تایرهای فرسوده هستند. چراکه امروزه اثبات شده است ارزش حرارتی تایرها حتی از زغال سنگ نیز بیشتر است. از طرفی مقادیر گوگرد موجود در تایرهای فرسوده نیز نسبت به زغال سنگ در سطح پایین‌تری قرار دارد. از طرفی با استفاده از تایرهای فرسوده انباشت‌های زائد این محصولات تا 90 درصد کاهش خواهد یافت. علاوه بر اثرات مثبت استفاده از تایرها بر محیط زیست از نظر اقتصادی نیز موجب رشد و شکوفایی اقتصادی خواهد شد.
حتما بخوانید:
تجهیزات خط تولید لاستیک (بچ اف، دوپلکس، غلطک و پرس)
موارد کاربرد تایرهای مستهلک
از این ضایعات ساخته شده از مواد نفتی در موارد زیادی میتوان بهره گرفت از جمله:
1- صنایع ساخت جاده:
از مواد حاصل از تایرهای بازیافتی در پوشش سطوح جاده‌ها و بعنوان جایگزین آسفالت میتوان استفاده کرد. چراکه خاصیت اکوستیکی این مواد موجب عمر بیشتر و نیز هزینه‌ی پایین تر خواهد شد. سطوح جاده زمانی که از مواد بازیافتی تایر خودرو ساخته‌شوند کمتر ترک میخورند و نیز به‌میزان پایین‌تری نیز تولید صدا می‌کنند. از طرفی ترمز بهتر روی آن کار کرده و در اثر حرارت نیز ذوب نخواهد شد.
این مواد به دلیل اینکه خاصیت ارتجاعی بیشتری دارند در زمان رخ دادن تصادفات آسیب کمتری در پی دارند. همچنین ساخت علائم ترافیکی و ضربه گیرها از این مواد بازیافتی نیز هزینه‌ی بسیار کمتری خواهد داشت. شکاف موجود در سطوح جاده‌ای نیز با این مواد آب بندی بهتری خواهند شد.
2- صنایع ساختمانی:
یکی دیگر از موارد استفاده از تایرهای فرسوده بصورت بازیافتی در فوندانسیون و پایه‌های ساختمانی است. گرانول به دست آمده در خط بازیافت تایر خودرو در مصارف عمرانی کاربرد بسیار زیادی دارند. به خصوص زمانی که کاهش دادن وزن سازه ضروری باشد. ترکیب لاستیک بازیافتی و بتن موجب می‌گردد تا مقاومت بتن در برابر زلزله و خرد شدن بالاتر برود. کفپوش‌های صنعتی و پوشش گذرگاهها با استفاده از تایرهای بازیافتی طول عمر بسیار بیشتری پیدا می‌کنند. از دیگر موارد استفاده از تایرهای بازیافتی میتوان به:
- پوشش پشت بام‌ها
- تولید نمودن چسب‌های درزگیر
- کانال‌های هوا
- کفپوش زمین بازی کودکان
- عایق ساختمان‌ها
اشاره نمود.
حتما بخوانید: تعمیر و نگهداری بلبرینگ گیربکس‌ها
3- صنایع تولید پلاستیک و لاستیک:
موارد زیادی در این بخش وجود دارد که در آن از تایرهای بازیافتی استفاده می‌گردد همانند:
- فوم‌های انعطاف پذیر
- پوشش استخر
- تخت کفش‌ها
- تسمه در نوار نقاله
که توسط مواد بازیافت شده‌در خط بازیافت تایر خودرو ساخته میشود.
4- صنایع خودرو سازی:
در این بخش از صنعت نیز برای ساخت آیتم‌هایی همچون:
- نوارهای دور شیشه و درب خودرو
- تولید تایر نو
- روکش کاری کردن تایر
- در کفپوش وگلگیر خودرو
- انواع مختلف واشر
- سپرهای ضربه گیر خودرو
- و نیز سیستم‌های ترمز اصطحکاکی
5- صنایع دریایی:
در ساخت ضربه گیرهای مربوط به لنگرگاه و اسکله و نیز شناورهای دریایی از این مواد استفاده می‌کنند.
6- ورزشگاه‌ها:
پوشش زمین در ورزشگاه‌های رشته‌های دو و میدانی، گلف، تنیس و میادین اسب دوانی از مواد بازیافتی حاصل از تایر خودروها ساخته می‌شوند.
7- در بخش‌های دامداری و کشاورزی:
در سیستم‌های آبرسانی در کشاورزی از شلنگ‌هایی استفاده میشود که از مواد بازیافت شده به دست آمده‌اند. گلدان‌های لاستیکی و ظروف مربوط به تغذیه‌ی دام همگی از این مواد ایجاد می‌شوند. همچنین برای تهیه نمودن فنس‌های محوطه‌ی نگهداری از حبوبات نیز از این مواد بهره می‌برند.
حتما بخوانید: صفر تا 100 خط تولید ظروف یکبار مصرف
تایرهای بازیافتی منابع با ارزش سوخت
موارد گفته شده در بالا تنها کاربردهای لاستیک‌های بازیافتی خودرو نیستند. بلکه این تایرها در واقع یک منبع مهم و با ارزش سوخت محسوب می‌شوند. به دلیل وجود مقادیر بالای کربن تایرها به منابع سوختی تبدیل شده‌اند که درجه حرارت بسیار بالایی دارند. بیشترین مورد استفاده از آنها بعنوان سوخت در کوره‌های سیمان است. 242 میلیون حلقه تایر مستهلک انرژی معادل با 12 میلیون بشکه نفت در خود دارد. بنابراین با مصرف این تایرها و بازیافت نمودن آنها در خط بازیافت تایر خودرو در واقع کمک بسیار زیادی هم به چرخه‌ی طبیعت و هم به چرخه‌ی اقتصادی خواهیم کرد.
شاخصه‌های خط بازیافت تایر خودرو
برای تولید کردن پودر لاستیک با مش بالای 120 به عنوان پنتنت ثبتی از سیستم‌های نرم کننده و پولورایزر های سرمایشی که با کمترین میزان نیتروژن مایع عمل می‌کنند استفاده میشود. برای متریال و مواد اولیه از هر نوع جنس لاستیک خودروی مستهلک اعم از سبک و سنگین میتوان بهره گرفت. مصرف برق در این خط بازیافت بسیار پایین بوده و از این بایت نگرانی وجود نخواهد داشت.
این خط بازیافت امکان تولید مش بالا از 30 الی 200 را دارد حتی میتوان مقادیر بالاتر را نیز تولید نمود. همچنین به صورت کاملا اتوماتیک امکان جداسازی کنف از فلز وجود دارد. میزان مصرف آب نیز در این خط بازیافتی بسیار کم و اندک است. باید به این نکته توجه نمود که تمام خط بطور کامل اتوماتیک است.
محصول خروجی خط بازیافت تایر خودرو چه کاربردهایی دارد؟
از نتیجه‌ی نهایی و محصول خروجی از این خط بازیافت در موارد و کاربری‌های بسیار زیادی استفاده میشود. همچون:
- تولید نمودن ایزوگام به قیر دمیده‌ای که خواص آن بهبود یافته‌است.
- تولید و ساخت انواع مختلف مت وکفپوش‌های لاستیکی
- تهیه و تولید تسمه نقاله و چکمه لاستیکی و دستکش لاستیکی
- در صنایع لاستیک سازی بعنوان جایگزینی برای کائوچوی مصنوعی
- تهیه و تولید نمودن قطعه‌های لاستیکی کاسه نمد، واشر، درزگیر و اورینگ
- تهیه و تولید انواع مختلفی از پلیمرهای مصنوعی از جنس ترموپلاستیک مناسب برای قسمت جلوی داشبورد اتومبیل
محصول نهایی در خط بازیافت تایر خودرو چه ویژگی‌هایی دارد؟
ویژگی‌های این محصول موجب کاربردهای مذکور در قسمت قبل می‌گردد. این ویژگی‌ها که تایرهای بازیافتی را پر کاربرد کرده است عبارتند از:
- سایز حاصل از پودر لاستیک، ثبات و یکنواختی مناسبی دارد.
- مش بالای پودر لاستیک حاصل از 30 تا بالاتر از 200
- کمترین میزان آلودگی و ناخالصی در محصول باقی خواهد ماند.
در خط بازیافت تایر خودرو از چه تجهیزات استفاده میشود؟
این خط بازیافتی به‌طور کامل اتوماتیک میباشد و از اتوماسیون صنعتی پیشرفتهای در آن بهره‌گرفته‌شده است.
1- نوار نقاله‌های ناقل که مجهز به سیستم آهنربای الکترومغناطیسی می‌باشند.
2- سیستم‌های بسته‌بندی که کاملا اتوماتیک عمل کرده و از 25 الی 300 کیلوگرم ظرفیت دارند.
3- شریدر 800 که در آن از تیغه‌های موبایل وجود دارد.
4- سیم کش و یا طوقه‌گیر دو طرفه
5- دستگاه جداکننده‌ی الیاف و کنف که کاملا اتوماتیک کار می‌‌کند.
6- خردکن کرایوژنیگ
7- خرد کن دیسکی
8- کراشر دوبل
حتما بخوانید: اهمیت تعمیر و نگهداری خطوط تولید
قطعات مصرفی موردنیاز در خط بازیافت تایر خودرو:
این خط علاوه بر اینکه به دستگاه‌ها و تجهیزات اتوماسیونی نیاز دارد مواد مصرفی نیز برای پیشبرد کار احتیاج دارد شامل:
- روغن هایی برای روان کردن شریدر که نیمه‌ی عمر آنها در حدود 8000 ساعت است.
- تیغه‌های شریدر که مصرفی هستند و نیمه عمری معادل 10000 ساعت کار مفید دارند.
- تیغه‌های کراشر که مصرفی بوده و نیه عمر مفید در آنها 8000 ساعت است.
- دیسک پولورایز معمولی که این وسیله نیز مصرفی بوده با نیمه عمر مفیدی معادل 8000 ساعت.
- سایر تجهیزات برقی که تحت فشار کار می‌کنند مانند رله‌های حرارتی، اینورترها، کانتکتورها
حتما بخوانید: اصول مهم در بسته‌بندی محصولات غذایی
شیوه‌ی کار در خط بازیافت تایر خودرو
مراحل کلی کار در این خط شامل 5 بخش مختلف است. بصورت که:
1- مرحله اول: طوقه لاستیک را جدا نموده و حجم متریال‌ها با راندمان تناژ بالا تبدیل به قطعه‌های کوچک‌تری می‌گردد. این متریال‌ها شامل لاستیک، پلاستیک، ورق آهن و چوب میباشد.
2- مرحله دوم: تبدیل قطعات خرد شده در قسمت قبل به مش‌هایی در حد 100 و نیز مواد شریدر شده در اندازه‌های کوچک‌تر. این عمل به کمک آسیاب و یا خرد کن‌های دیسکی انجام خواهد گرفت.
3- مرحله سوم: در این مرحله به کمک دستگاه کرایوژنیک که یک خردکن محسوب میشود قطعات دریافتی از مرحله قبل به گرانول مبدل می‌شوند.
4- مرحله چهارم: به کمک مگنت و به شیوه کاملا اتوماتیک تکه‌های کوچک فلزات که در گرانول وجود دارند به طور کامل جداسازی خواهند شد. مش در این مرحله در حدود 200 میباشد.
5- محله پنجم: در این مرحله الیاف را بطور تمام و کمال و به صورت اتوماتیک جداسازی می‌کنند و در انتها نیز به وسیله‌ی دستگاه بسته‌بندی در بسته‌های 30 تا 300 کیلوگرمی آماده می‌شوند.
هزینه و خرید خط بازیافت تایر خودرو
برای برآورد دقیق هزینه ابتدا باید ظرفیت مورد نظر برای خط در نظر گرفته‌شود. سپس به برآورد هزینه‌ی دستگاه‌ها و مواد مصرفی پرداخت.
توجه: گروه صنعتی سپیانی در زمینه تولید و ساخت خط بازیافت لاستیک (تایر) خودرو فعالیتی ندارد.
