آشنایی با ابزارآلات برش و تراش
در صنعت برای برش و تراش دادن متریال به شکل و اندازه دلخواه و موردنیاز به ابزارهای مخصوصی نیاز است. ابزارآلات برش و تراش بگونه‌ای از ابزار گفته میشود که برای بریدن، جدا کردن، سوراخ کردن و تراشیدن یک قطعه یا هر جسم دیگری استفاده میشود. ابزار برش و تراش کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. در واقع هر صنعتی را که در نظر بگیرید دست کم یک نوع از این ابزارآلات مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با ابزارآلات برش و تراش بیشتر آشنا کنیم.
فهرست مطالب:
- آشنایی با ابزارآلات برش و تراش
- انواع ابزارآلات برش و تراش
- اره دستی یکی از ابزار آلات برش و تراش
- کمان اره یکی دیگر از ابزار آلات برش و تراش
- سرامیک بر از ابزارآلات برش و تراش
- کاتر
- قیچی
- حدیده و قلاویز
- مته
- برقو یکی دیگر از ابزارآلات برش و تراش
- تیغچه
- فرز انگشتی
- سخن پایانی
حتما بخوانید:
آشنایی با ابزارآلات برش و تراش
ابزار برش یک دستگاه با تیغه‌ای به شکل گوه بسیار تیز میباشد. تیغه این ابزار آلات باید از موادی بسیار سخت تهیه شوند. چون همیشه جنس تیغه ابزار برش باید سخت‌تر از موادی که میخواهید برش دهید باشند. همچنین ابزارآلات برش و تراش باید در برابر حرارت‌های بالا مقاومت حرارتی بالایی داشته باشند. اگر که تیغه مقاومت حرارتی بالایی نداشته باشد در اثر گرمای ناشی از اصطکاک براحتی فرسوده میشود. برای برش و تراش دقیق قطعات باید از ابزارآلات مخصوص و با کیفیت و مناسب استفاده کرد.
با استفاده از ابزارآلات برش و تراش میتوان سطح و قطعات مختلفی را برید یا لایه برداری کرد. به طور کلی ابزارهای برش مقاومت بالایی دارند اما همچنان ضروری است که از این ابزار آلات بصورت اصولی استفاده کرد. در غیر این صورت، وسایل دچار اسیب می شوند و عمر مفید این وسایل بسیار کاهش پیدا می‌کند. از این دسته ابزار آلات می توان به تیغ اره آهن بر، تیغ اره عمودبر، مته، سوهان، سنباده، صفحات برش و غیره اشاره کرد.
حتما بخوانید:
انواع ابزارآلات برش و تراش
از مهمترین ابزارآلات برش و تراش میتوان به صفحات برش که در انواع مختلفی مانند صفحه گرانیت بر، صفحات برش آهن و صفحات برش چوب و ام دی اف که بسیار زیاد به کار برده میشوند اشاره کرد. این دسته از ابزارهای برش و تراش جزو لوازم جانبی به حساب می‌آیند. و عمدتا خود به تنهایی کارایی ندارند و باید با نصب بر روی ابزاری دیگر استفاده شوند.
برخی از انواع ابزار آلات برش و تراش عبارتند از:
- اره دستی
- کمان اره
- سرامیک بر
- کاتر
- قیچی مفتول بر
- قیچی ورق بر
- ابزار اندازه گیری تخصصی
- حدیده و قلاویز
- مته دیوار و قلم
- مته پخ زن و مخروطی و کاجی
- الماس‌های تراشکاری
- برقو
- تیغچه
- جعبه مته و مته فلزات
- فرز انگشتی
لازم بذکر است که کار کردن با هر یک از این وسایل به تبحر و سال‌ها تجربه نیاز دارد. کار کردن با این ابزار به احتیاط نیاز دارد. زیرا یک لحظه بی‌احتیاطی و غفلت در کار با هریک از این ابزار میتواند عواقب جبران ناپذیری برای کاربر یا اطرافیان بوجود آورد. در نتیجه رعایت نکات ایمنی و استفاده از لوازم ایمنی حین کار با این ابزار ضروری است.
حتما بخوانید:
لوله گالوانیزه چیست؟ کاربرد آن
آچار بکس برقی چیست؟ (انواع آچار بکس)
اره دستی یکی از ابزار آلات برش و تراش:
اره ابزار برش مهمی در کارگاه های صنایع چوب میباشند. برش دقیق و کیفیت اره در تولید یک محصول استاندارد بسیار مهم می باشد. اره دستی در انواع مختلف و با کاربردهای متفاوتی تولید و عرضه میشوند.
انواع اره دستی در سایز، شکل ظاهری، مدل دندانه و موارد استفاده با یکدیگر تفاوت دارند. اره دستی از دو بخش مهم تشکیل شده است، یک بخش تیغه و بخش دیگر دستگیره آن میباشد. اکثر مدل های اره، دارای دستگیره‌ای از جنس چوب یا پلاستک میباشند. و در بعضی موارد هم تیغه قابل تعویض میباشند.
ارده دستی نیز انواع متفاوتی دارند که عبارتند از:
- اره دستی نجاری
- اره دم روباهی
- اره پشت دار
- اره نوکی
- اره باغبانی
- اره چوب بر
- کمان اره مویی
- کمان اره دستی
حتما بخوانید:
کمان اره یکی دیگر از ابزار آلات برش و تراش:
در میان اره‌های مختلف موجود این نوع اره شکل و شمایلی متفاوت از اره‌های معمولی دارد. اره‌هایی که برای برش، مناسب سازی شده و ساختار آن بمرور زمان تکمیل شده است. کمان اره شکل تکامل یافته تر این نوع اره ها است. کمان اره در نوع و تعداد تیغههای مختلف و همچنین گاها شکل‌های ظاهری متفاوت وجو دارند. این تفاوت‌ها موجب میشود که بتوان از آن برای برش مواد و مصالح مختلف مثل آهن، پلاستیک، چوب و… استفاده کرد.
- کمان اره آهن بر
- کمان اره چوب
- کمان اره مویی
- کماسرامیک برن اره کوچک
سرامیک بر از ابزارآلات برش و تراش:
برش دقیق و منظم سرامیک و سنگ میتواند کاری دشوار بنظر برسد. در گذشته برای خرد کردن برش سنگ و سرامیک از ابزاری به نام الماسه استفاده میشد.ابتدا با الماسه روی ماده را در محل برش و اندازه گیری شده، خط می‌انداختند. و سپس با وارد کردن ضربه با وسایل مختلفی مانند چکش یا پتک آن را در محل خط افتاده و دلخواه جدا کنند. اما مسلما این روش اصلا دقیق نبود و در اکثر مواقع برش‌‌ها کوچکتر یا بزرگتر و یا مورب و کج بود.
این روش باعث اتلاف و دور ریز مواد زیادی میشد. به همین دلیل رفته رفته منسوخ شد. امروزه با تولید و استفاده از ابزار جدید و مخصوص این کار به دشواری گذشته نیست. برای برش سرامیک و سنگ از ابزاری مانند سرامیک بر، آجر و بلوک خرد کن میتوان براحتی انواع مواد سخت را در اندازه‌های دلخواه و بسیار دقیق، تمیز و سریع برید.
کاتر:
اساسا کاتروسیله ایست که با نام‌های تیغ موکت بر، دسته تیغ یا تیغ کاتر که در انگلیسی به آن Cutter یا Cutter Knife شناخته میشود. کاتر بعنوان یکی از ابزارآلات برش و تراش برای بریدن، طراحی، خط اندازی روی مواد مختلف بکار برده میشود. کاترها با توجه به نوع قدرت آن برای برش یک ورق کاغذ، چوب، پلاستیک، پلکسی، پارچه، لمینت و طلق و… بکار میرود. به دلیل کاربری راحت آن میتوان مواد را بصورت خط مستقیم یا گرد برش زد و یا خط اندازی کرد. کاربرد آن را میتوان در موارد زیر دید:
خط اندازی روی سطوح، ایجاد خطوط راهنمای برش روی قطعات قبل از زدن برش اصلی، در مجسمه سازی و ماکت سازی برای طراحی و برش دقیق، پرداخت کاری، اصلاح لبه و گوشه قطعات، بسته‌بندی و پکیجینگ کارتن و بسته‌ها در خطوط مونتاژ و تولید، فرشبافی، موکت بری، لحاف دوزی و… .
حتما بخوانید:
آشنایی با دستگاه های خط تولید لبنیات
قیچی:
قیچی ابزاری جهت ایجاد برش در اندازه و زوایای مختلف میباشد. همه افراد با کاربردهای روزمره آن آشنا هستند. قیچی صنعتی از جنس فولادی میباشند. و در انواع مختلفی تهیه و تولید و عرضه میشوند. هر قیچی متشکل از دو تیغه محکم فولادی یا فلزی، یک دسته با روکش پلاستیکی و پیچ و مهره که سبب اتصال تیغه ها میباشد.
قیچی های در صنعت انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- قیچی حلب بر
- قیچی برقی
- قیچی مفتول بر
- قیچی گاز انبری
- قیچی مفتول بر رومیزی
- قیچی جغجغه ای
- قیچی میلگرد بر دستی
حدیده و قلاویز:
قلَاویز و حَدیده ابزارهایی برای تراش دندههای پیچ روی موادی مانند فلز، چوب و پلاستیک میباشند. قلاویز برای دنده کردن داخل استوانه‌ها (مهره) بکار گرفته میشود. و حدیده سطوح بیرونی‌ای مانند لوله استوانه را در گام‌های مشخص دنده می‌کند. فرآیند تراشیدن با قلاویز را قلاویز کاری، و فرآیند تراشیدن دندههای پیچ که با حدیده انجام میشود را پیچ تراشی یا رِزوِه تراشی می‌گویند.
قلاویزها در نوع دستی و ماشینی تولید و عرضه میشوند. فرآیند کار با قلاویزهای دستی معمولا دو یا سه مرحله‌ای است. که روی بدنه قلاویز بوسیله خطوطی مشخص شده‌اند (یک خط: اول رو، دو خط: دوم رو، بدون خط: سوم رو یا آخر رو).
اما قلاویزهای ماشینی اغلب تک مرحله‌ای هستند. و از لحاظ شکل دندانه به دو نوع مستقیم و مارپیچ تقسیم میشوند. نوع مستقیم برای قلاویز کاری قطعات با انتهای باز (ته باز) استفاده میشود. و قلاویز مارپيچ برای قلاویز کاری قطعات با انتهای بسته یا (ته بسته) به کار میروند.
مته:
بطور كلی مته در ايجاد سوراخ در سطوح مختلف و در سايز های مختلف بکار میرود. مته‌ها بر روی دستگاه‌هاي مختلفی مانند: دستگاه‌هاي تراشكاري، دريل‌ها، فرزهای مينياتوری و… متصل ميشوند. مته‌ها از انواع اقلام مصرفي بشمار ميروند. مته‌ها حتي در صورتی كه از بهترين نوع متريال هم باشند، باز هم از كالاهای مصرفی است. زیرا نهایتا پس از مصرف اصطلاحا كند ميشود و انقضای آنها به اتمام ميرسد. تفاوت مته هایی با متريال خوب و معمولي تنها در تعداد سوراخ هايي كه ميتوان با هر مته ايجاد کرد مشخص ميشود. و طول عمر هر مدل مته به متريال آن بستگي دارد.
در واقع شكل عمومي و كلي مته‌ها مارپيچی شکل است. همين طراحي مار پيچ مته است که سبب سهولت سوراخ كاري میشود. البته انواع مته با شكل و طراحی غير مارپيچ و متفاوت نيز وجود دارد. در زیر به انواع آنها اشاره شده است.
- مته آهن و فلزات
- مته الماسه مخصوص ديوار و بتن
- مته خزينه
- مته گازور
- مته چوب
- مته برگی
- مته پله ای
- مته مرغک
- مته آكریليک
برقو یکی دیگر از ابزارآلات برش و تراش:
برقو یکی دیگر از ابزارآلات برش و تراش دقیق است. که برای بزرگتر کردن یا گرد کردن قطر سوراخ‌هایی که قبلا با مته یا وسایل دیگر ایجاد شده طراحی و تولید شده است. سوراخکاری دقیق با قطر استاندارد از عهده مته خارج است. و اگر اندازه‌ی دقیق قطر سوراخ ایجاد شده مهم باشد. لازم است در ابتدا سوراخ را به قطر کمتر از اندازه مد نظر با مته ایجاد کرد. و سپس آن را تا اندازه دقیق برقو زدد.
برقو شیار دار و مخروطی شکل است. تیغههای برقو فلزی یکپارچه میباشد و با فرزکاری یا صفحه تراشی به شکل دلخواه در می‌آید. سپس لبه‌های تیغه‌ها برای تیز و برنده شدن پشت تراشی میشوند . اندازه برقو با ریز سنج تعیین میگردد. برقو هم انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- برقوی الماسی
- برقوی بازشو
- برقوی تنظیم‌پذیر
- برقوی توخالی
- برقوی جدارتراش
- برقوی خیاره‌دار
- برقوی دستی
- برقوی دنباله‌دار
- برقوی گشادکُن
- برقوی ماشینی
- برقوی ماشینی بازشو
- برقوی ماشینی خیاره‌دار
- برقوی ماشینی سنگین
- برقوی ماشینی گلبرگی
- برقوی مخروطی
- برقوی مخروطی مورس
تیغچه:
تیغچه‌های تراشکاری از ساده‌ترین ابزارآلات برش و تراش کاری هستند. در اصل تیغچه تراشکاری ابزاری تک لبه میباشد. تیغچه برای برش و تراش مواد با جنس های مختلف استفاده میگردد. جهت استفاده از این ابزار باید با توجه به نوع کاری که مورد نیاز تراشکاری است توسط متخصص، زوایای لازم را بر روی آن با سنگزنی ایجاد کرد. تیغچه‌ها پس از کند شدن قابلیت سنگزنی و تیز کاری مجدد را دارند. در نتیجه تا اتمام تیغچه میتوان از آن استفاده کرد.
تیغچه‌ها از با توجه به نوع کاربردشان به سه دسته تقسیم میشوند. که بشرح زیر است:
- چهار پهلو یا چهارگوش و تراشکاری
- تیغچه فرم تراش (ابعاد و اندازه های مختلف)
- تیغچه برش تخت
- تیغچه برش کونیک
حتما بخوانید:
فرز انگشتی:
فرزها یکی از پرمصرف ترین دستگاه‌ها در صنایع مختلف میباشند. فرزها در صنایع مختلف و با کاربردهای مختلف بکار برده میشوند. یکی از انواع فرزها که اکثرا در انجام کارهای هنری و ظریف بر روی انواع فلز، چوب و پلاستیک کاربرد دارد، فرز انگشتی است.
فرز انگشتی نوعی ابزار برقی است که برای ظریف کاری‌های نجاری، منبت کاری، قالب سازی ها و… بکار گرفته میشوند. فرز انگشتی متشکل از یک موتور کوچک و چند چرخ دنده (برای چرخاندن و شفت اصلی دستگاه) درون آن میباشد. در انتخاب این نوع ابزارآلات برش و تراش همیشه باید به سرعت دستگاه توجه کرد. سرعت فرز انگشتی بر حسب دور در دقیقه مشخص می شود. علاوه بر سرعت، باید بتوان دستگاه و سایز کولت فرز انگشتی هم توجه کرد.
فرز انگشتی در دو مدل گلو بلند و گلو کوتاه وجود دارد. هر کدام از این دو مدل کاربرد مخصوص به خود را دارند. فرز گلو بلند برای کاربرد در مکان‌هایی که دسترسی به آن سخت است مناسب است. البته فرزهای مینیاتوری هم طراحی و تولید شده اند. که برای کارهایی با ظریف کاری بسیار مناسب هستند.
حتما بخوانید: ماشین آلات تولید شیشه دوجداره
توجه: گروه صنعتی سپیانی در زمینه خط تولید و ساخت ابزارآلات برش و تراش فعالیتی ندارد.