آشنایی با خط تولید رب گوجه فرنگی
اگر قصد راه اندازی خط تولید رب گوجه فرنگی را دارید پیشنهاد می کنیم تا انتها این مقاله را مطالعه کنید. در خط تولید رب گوجه فرنگی مانند دیگر خطوط تولید در صنعت دستگاه و تجهیزات متعددی وجود دارد. تکنولوژی‌های جدیدی که با پیشرفت علم در ساخت تجهیزات رب فرنگی بهره گرفته میشود. باعث افزایش بهره‌وری تولید در کنار صرفه‌جویی در نیروی کار و انرژی میشود. و این به معنی واقعی همان افزایش سوددهی کارخانه را به دنبال دارد.
حتما بخوانید: صفر تا 100 خط تولید ظروف یکبار مصرف
اگر توجه کنید رب گوجه فرنگی محصولی است که همیشه با رشد روز افزون قیمت مواجه میشود. و تولید آن دارای توجیح اقتصادی بالایی است. از این محصول به عنوان چاشنی در بیشتر غذا ها استفاده میشود. زیرا رنگ‌دهنده و نیز طعم دهنده‌ای منحصر بفرد برای غذا هاست. در گذشته های نه چندان دور، هر فرد رب مصرفی خود را به صورت سنتی در منزل آماده میکرد. اما امروزه با گسترش خطوط تولید کارخانه‌ها و کارگاه‌ها این میزان تهیه رب کم شده است. کارخانههای تولید رب حداقل برای یک روز 40 الی 60 تن گوجه را به رب گوجه فرنگی یا پوره تبدیل می‌کنند. البته کارگاه‌های کوچک و نوپا می‌توانند با کمتر از این میزان هم خطوط تولید خود را تاسیس کنند.
فهرست مطالب:
- تجهیزات لازم برای تاسیس خط تولید رب گوجه فرنگی
- مراحل تولید در خطوط تولید رب گوجه فرنگی
- فضای موردنیاز برای راه اندازی خطوط تولید رب فرنگی
- بسته‌بندی رب گوجه فرنگی
- معیار بریکس در خطوط تولید گوجه فرنگی
- هزینه و سود تولید رب گوجه چقدر است؟
تجهیزات لازم برای تاسیس خط تولید رب گوجه فرنگی
این تجهیزات و دستگاه‌ها عبارت اند از:
- نوار شستشو
- نوار بالابر
- خردکن
- پیش گرمادهی
- صافی دو مرحله‌ای
- مخزن آب گوجه
- اواپریتور
- بچ
- پاستوریزاسیون
- سینی قوطی
- نوار انتقال
- دستگاه پرکن مایعات
- درب بند قوطی
- تونل پاستور
- جت پرینتر
- شیرینگ پک
مراحل تولید در خط تولید رب گوجه فرنگی
1. دریافت و تهیه گوجه فرنگی:
گوجه‌ها در محل تخلیه بار کارخانه دریافت می‌شوند.
2. انتقال:
گوجه‌ها از طریق نوار نقاله وارد فرآیندهای مربوط به تولید رب می‌شوند.
3. شستشو:
در این مرحله گوجه فرنگی‌ها در نوار شستشو شسته می‌شوند. و آلودگی‌های فیزیکی حین برداشت و انتقال آن از بین می‌روند.(برای شستشوی بهتر گوجه‌ها از روش‌های غوطه وری و پاششی استفاده میشود.) گوجه‌ها معمولا در سه مرحله شسته می‌شوند. اول گوجه‌ها با دستگاه Depalletizer وارد تانکرهای آب با کفه مشبک می‌شوند که با هوای دمیده شده از پایین باعث ایجاد تلاطم آنها در آب و دفع آلودگی‌ها میشود.
مرحله بعدی در تانک ثانویه آب تمیزتری وجود دارد که گوجه‌ها با آن شسته می‌شوند. در مرحله سوم گوجه‌ها با کمک چرخ‌های دوار پره‌داری به درون تسمه نقاله منتقل می‌شوند و کم کم جلو می‌روند و با پاشش سریع و قوی آب کامل شستشو داده میشود.
حتما بخوانید:
4. سورت:
در این مرحله گوجه‌های نامناسب خراب و یا نرسیده از بقیه محصولات جدا می‌شوند. این مرحله توسط دستگاه سورتینگ انجام میشود. (گوجه فرنگی‌های سالم، درشت، قرمز، دارای اسید بالا و گوجه‌هایی که بافت فیبری کمتری دارند انتخاب می‌شوند. باید حالت له‌شدگی نداشته باشد. رنگ گوجه نباید سبز باشد زیرا کلروفیل در حرارت و محیط اسیدی به فئوفيتين که خطرناک است تبدیل میشود.)
5. کراشینگ یا خردکن:
گوجه فرنگی‌ها توسط دستگاه مربوطه خرد می‌شوند. این عمل با دستگاه چاپر یا cracher و به دو روش سرد و داغ انجام میشود. در روش داغ گوجه‌ها در خط تولید رب گوجه فرنگی بلافاصله بعد از له‌کردن یا قبل از پالپ کردن حرارت داده می‌شوند. در طی این روش حرارت باعث قوام بیشتر رب میشود. از طرف دیگر حرارت باعث خروج مواد صمغی موجود در اطراف بذر میشود. و موجب بالا رفتن ویسکوزیته محصول خواهد شد که برای تهیه کچاپ مناسب میباشد.
دمای حرارت در این روش 90 درجه سانتی‌گراد میباشد. و اصولا برای گوجه‌های مرغوب استفاده میشود. ایراد Hot Break (خرد کردن داغ) این است که امکان کاراملی شدن، ایجاد رنگ‌ها و طعم‌های نامطبوع وجود دارد. در خرد کردن سرد گوجه‌ها در خط تولید رب گوجه فرنگی به صورت سرد له و خرد می‌شوند. و سپس در دمای 80 درجه سانتی‌گراد گرمادهی می‌شوند. در این روش به دلیل پایین بودن دمای به کار رفته رب تولیدی دارای ویسکوزیته پایین‌تری میباشد. این روش برای رب گیری از گوجه‌هایی که اواخر فصل میرسند و رنگ مطلوبی ندارند و نیاز به استخراج کامل رنگ نباشد بکار می‌رود.
حتما بخوانید: صفر تا صد خط تولید بستنی
6. پیش گرما دهی:
پخت اولیه گوجه فرنگی در این مرحله توسط دیگ‌های بخار انجام می‌گیرد. (در این مرحله در خط تولید رب گوجه فرنگی به منظور غیرفعال ساختن آنزیم‌های هیدرولیتیک یک حرارت‌دهی مقدماتی صورت می‌گیرد. این مرحله باعث افزایش قوام رب گوجه می‌گردد. گوجه‌ها پس از خرد شدن وارد دستگاه مخصوص شده و در دمای ۷۰ تا ۹۰ درجه سانتی گراد آنزیم‌بری میشود. در این مرحله هر چه گوجه‌ها رسیده تر باشد از دمای بالاتری استفاده میشود.)
7. فیلتراسیون:
در این مرحله پوست و دانه گوجه‌ها توسط صافی‌های مخصوص از محصول اصلی جدا می‌شوند. معمولا در این مرحله خط تولید رب گوجه از صافی‌های دو مرحله‌ای یا گاهی سه مرحله‌ای استفاده میشود. صافي اول معمولا پالپر نام دارد. صافی‌های دوم و سوم Finisher نام دارند. این دو دستگاه از نظر ساختمانی شبیه به یکدیگرند، استوانه شکل هستند. بدنه آنها از توری تشکیل شده است. در آن استوانه پره‌های گردان وجود دارد. که به گوجه به شدت ضربه وارد می‌کند. در اثر این ضربه‌ها گوجه‌ها بیشتر می‌شوند.
Pulper وظیفه جداسازی پوست و بذر گوجه فرنگی را بر عهده دارد. پوست و بذر در این استوانه گیر می‌کنند نند و نمی‌توانند خارج شوند. Finisher موجب خرد شدن بیشتر ذرات گوجه فرنگی و صاف تر شدن آن میشود. همچنین میتواند آب گوجه فرنگی را از پالپ آن جدا کند.
حتما بخوانید: صفر تا صد خط تولید نوشیدنی گازدار
8. تغلیظ:
در این مرحله آب گوجه فرنگی جدا شده، توسط دستگاه اواپریتور (تغلیظ کننده) آب تبخیر میشود. در این مرحله از تولید رب گوجه، محصول فراوری‌شده برای تغلیظ به قسمت تبخیر کننده‌ها ارسال میشود. نوع تبخیر کننده به محصول تولیدی بستگی دارد. اما همیشه تغلیظ تحت شرایط خلا انجام می‌گیرد. عمدتا از تبخیرکننده با سطوح تراش دار که غالبا دو یا سه بدنه‌ای هستند استفاده میشود. در طی این مرحله مقداری از آب محصول که باقی مانده برای ماندگاری بالاتر حذف میشود. تبخير حرارتی توسط خلاء عمومی ترین روش در خط تولید رب گوجه فرنگی است. این روش موجب حفظ اولیه کیفیت محصول به خصوص از نظر رنگ و ارزش غذایی می‌گردد. این روش حرارتی مقرون به صرفه نیز است.
9. استریل:
رب پخته و غلیظ شده توسط دستگاه استریلیزاسیون رب گوجه فرنگی، میکروب زدایی میشود. در این مرحله برای استریل کردن رب گوجه فرنگی از پاستوریزاتور لوله‌ای استفاده میشود. در این روش دمای داده شده 80 تا 90 درجه میباشد.
مطالب مرتبط:
تعمیر و نگهداری دستگاه پاستوریزاتور چیست؟
تفاوت پاستوریزاسیون و استریلیزاسیون چیست؟
10. بسته‌بندی:
در این مرحله رب پخته و آماده شده بسته‌بندی میشود و به بازار ارسال میشود. و میتوان آنها را برای بسته‌بندی‌های آینده در بسته‌های اسپتیک یا بهداشتی ذخیره سازی کرد.
مطلب مرتبط: اصول مهم در بسته‌بندی محصولات
توجه: گروه صنعتی سپیانی در زمینه خط تولید رب گوجه فرنگی فعالیتی ندارد.
فضای موردنیاز برای راه اندازی خطوط تولید رب فرنگی
هر مکانی که به آب و برق مجهز باشد. میتواند گزینه‌ای برای راه اندازی یک کارگاه تولید رب گوجه فرنگی در نظر گرفت. بر فرض مثال برای راه اندازی یک کارخانه تولید رب گوجه فرنگی که در روز 10 تن گوجه فرنگی دریافت کند. به سالنی با ظرفیت 75 متر مربع نیاز است. که البته این مقدار بسته به دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی مربوطه و اندازه آنها مربوط میباشد. این 75 متر فضای مذکور فقط برای خط تولید رب است. اگر فضای مورد نیاز برای انبار و خطوط بسته‌بندی و موارد دیگر را در نظر بگیریم قطعا فضای بیشتری مورد نیاز است.
حتما بخوانید:
صفر تا صد خط فراوری و بسته‌بندی پیاز سرخ شده
بسته‌بندی رب گوجه فرنگی
بخش بسته‌بندی خط تولید شامل دستگاه‌های زیر میباشد:
1- دستگاه پرکن مایعات غلیظ
2- دستگاه درب بند
3- دستگاه جت پرینتر
4- دستگاه شیرینگ پک
معیار بریکس در خطوط تولید گوجه فرنگی
کیفیت رب گوجه فرنگی از جنبه‌های مختلفی مانند رنگ، طعم و بو طبقه‌بندی میشود. یکی از این معیارها بریکس میباشد. در واقع بریکس طبقه‌بندی و کیفیت از لحاظ میزان سفت بودن رب تعریف کرد. بریکس هم برای مصرف‌کننده و هم تولیدکننده پارامتر مهمی است. که در واقع درصد غلظت رب را بیان می‌کند. میزان بریکس با وسیله‌ای به نام رفراکتومتر اندازه‌گیری می‌گردد. هرچه این میزان بیشتر باشد رب کیفیت بالاتری دارا میباشد. بیشتر رب‌های تولیدی کارخانجات ایرانی درجه بریکس از 3 تا 5 را دارند.
برای تعیین بریکس، طبق آزمون استانداردی که توسط سازمان ملی استاندارد تعیین شده عمل می‌کنند. در وهله اول نمونه تهیه شده از رب را داخل ظرف صافی میریزند و سپس صاف میشود. سپس یک قطره از رب فرنگی آماده را درون دستگاه “رفراکتومتر” قرار می‌دهند. قبل از قرار دادن نمونه رب داخل دستگاه، باید یک قطره آب مقطر روی چشمی آن ریخت تا مقدار 0 تنظیم شود. رفراکتومتر یک دستگاه است. که میزان شفافیت مواد جامد را با استفاده از ضریب شکست نور تعیین می کند. دستگاه رفراکتومتر با نام دستگاه شکست سنج نیزشناخته می شود.
از نظر سازمان استاندارد حداقل بریکس مورد قبول باید 25 باشد.
هزینه و سود تولید رب گوجه چقدر است؟
قیمت نهایی رب گوجه فرنگی به عوامل متعددی مانند قیمت گوجه و… بستگی دارد. امروزه قیمت تمام شده یک قوطی رب گوجه فرنگی 800 گرمی با احتساب هزینه قوطی و خرید ماشین آلات خط تولید مورد نیاز برای تولید رب گوجه فرنگی برای تولید 20 هزار تومان میباشد.
اگر فرض کنیم که یک تولیدی 40 تن ورودی گوجه داشته باشد. بعد از عبور از تمام مراحل مذکور بالا و آماده شدن رب، در نهات میتوانید حدودا 7344 کیلو گرم رب گوجه فرنگی با بریکس 27 تولید کرد. حال اگر این مقدار رب را در قوطی های 800 گرمی بسته‌بندی کنیم 9180 قوطی رب 800 گرمی بدست می‌آید. در بازار امروز حداقل قیمت یک قوطی رب 800 گرمی 30 هزار تومان میباشد. با یک ضرب و تقسیم بدست می‌آید که از فروش این تعداد قوطی روزانه میتوان 275 و نیم میلیون تومان فروش داشت. پس سود روی هر قوطی میشود 10 هزار تومان. با یک ضرب و تقسیم سر انگشتی می‌بینیم که سود خالص روزانه یک تولید کننده حدودا 92 میلیون تومان خواهد شد.
توجه: گروه صنعتی سپیانی در زمینه خط تولید رب گوجه فرنگی فعالیتی ندارد.
