آشنایی با تعمیر و نگهداری CIP
در مقالات قبلی درباره سی آی پی (CIP) صحبت کرده بودیم. و توضیح دادیم که برای شستشوی تجهیزات خطوط تولید مواد غذایی روش های مختلفی وجود دارد که جدیدترین و مدرن ترین روش، روش CIP است. در این روش با استفاده از تجهیزات مکانیزه خاصی، دستگاه ها و لوازم موجود در خط تولید را بدون صرف زمان طولانی برای جداسازی آنها، پاکسازی در محل دیگر و نصب مجدد، در همان محل، با استفاده از مایعات مخصوص و مواد شیمیایی ویژه شستشو داده و تمیز می‌کنیم.
مطالب مرتبط:
نصب و راه اندازی سیستم شستشوی CIP
اکنون در این مقاله می‌خواهیم درباره تعمیر و نگهداری CIP صحبت کنیم. این مقاله بیشتر بر این موضوع تمرکز دارد که چطور می توان تجهیزات CIP را با بهره‌وری بالا مورد استفاده قرار داد. همچنین برای به کار بردن این روش باید به چه نکاتی توجه کرد. یک سیستم CIP یا پاکسازی در محل برای عملیات روزانه هر مرکز تولید مواد غذایی حیاتی است. بدون وجود یک سیستم CIP که مطابق با نیاز و طبق برنامه کار میکند، تأسیسات خط تولید در معرض خرابی و آلودگی قرار گرفته و ممکن است محصولات تولیدی نیز خارج از استاندارد باشند.
نحوه عملکرد یک سیستم CIP
محلول‌های تمیزکننده، شستشو و ضدعفونی‌کننده را از طریق لوله‌کشی محصول پمپ میکند تا خطوط را تمیز و ضدعفونی کند و محصول بعدی در آن جریان یابد. این کار توسط پمپ های CIP انجام می‌شود که مایع شوینده را از طریق خطوط فشار می‌دهند تا زباله‌ها و زباله‌ها را از بین ببرند. در حالی که آشفتگی را در کل مدار سیستم حفظ میکنند. بسیار مهم است که پمپ CIP فشار کافی را برای کار فراهم کند. زیرا پاک کننده ها و مواد اسیدی خورنده به سرعت مناسب برای پاک کردن خطوط از زباله نیاز دارند.
این بدان معنی است که باید اندازه پمپ مناسب باشد و عملکرد آن باید کاملاً مطابق با مشخصات سازنده باشد تا تمیز کردن را به درستی انجام دهند. همچنین مواد شوینده باقیمانده در خط تولید و دستگاه ها باعث ایجاد محصول آلوده نشود.
فرآیند CIP در یک مرکز تولیدی چیست؟
فرآیند CIP به دقت در تولید مواد غذایی انجام می شود. این دقت به دلیل خطر بیماری های منتقل شده از طریق غذا است. و هدفش حفظ محصول غذایی نهایی از آلودگی است. این فرآیند در اکثر موارد با نرم افزار کنترل خودکار انجام می شود که عنصر خطای انسانی را حذف می کند. فرآیند CIP با مرحله‌ای که به عنوان مرحله «فشار بیرون» شناخته می‌شود آغاز می‌شود. این جایی است که پمپ های CIP از فشار برای دمیدن محصول باقیمانده در خطوط به بیرون استفاده می کنند. یک چرخه پیش شستشو آغاز می شود، که معمولاً شامل یک آزمایش فشار غیر شیمیایی قبل از ورود هرگونه ماده سوزآور یا مواد شیمیایی به خط است.
در مرحله بعد، شستشوی ماده سوزآور انجام می شود و به دنبال آن، اولین چرخه آبکشی انجام می شود. سپس اسیدشویی با استفاده از اسید نیتریک یا گاهی اوقات اسید فسفریک آغاز می شود. در نهایت نیز یک شستشوی نهایی انجام می شود و سپس چرخه ضدعفونی برای ضد عفونی خطوط محصول قبل از آغاز به تولید محصول یا ماده غذایی انجام می شود. هیپوکلریت سدیم معمولاً ماده شیمیایی مورد استفاده برای ضدعفونی خطوط است.
همانطور که می توان تصور کرد، همه این مواد شیمیایی بسیار خورنده که از طریق خطوط، پمپ ها و شیرها عبور می کنند، می توانند به شدت بر ماشین آلات تاثیر بگذارند، و یک پمپ CIP باید طوری طراحی و ساخته شود تا سخت ترین شرایط بهداشتی و کنترل سلامت مواد غذایی که که یک کارخانه تولیدی می تواند ارائه دهد را انجام دهد.
تعمیر و نگهداری CIP
پمپ های CIP در شرایطی به کار گرفته می‌شوند که مواد شیمیایی بسیار متفاوتی با ویژگی‌های متفاوتی از میان آنها عبور میکند علاوه بر این همیشه فشار قابل توجهی نیز در این این پمپ ها وجود دارد. اگر تعمیر و نگهداری دستگاه های تمیز کننده و ضدعفونی کننده را جدی نگیریم و به موقع به بازرسی های دورهای نپردازیم. ممکن است این تجهیزات خیلی پیش از آنکه عمر مفیدشان طی شود به طور کامل فرسوده شوند.
خوشبختانه مانند بسیاری از پمپ‌ها در تاسیسات تولیدی، پمپ‌های CIP را می‌توان بر اساس مشخصات سازنده تعمیر کرد و اگر به درستی از آنها مراقبت می‌شود، مانند روز اولشان کار میکنند. پمپ های CIP در جریان عادی پمپاژ مواد شیمیایی داغ در سراسر مدار خط تولید، فشار زیادی را تحمل میکنند و نیاز به مراقبت منظم دارند. مواد سوزآور و دمای بالا قابل چشم پوشی نیستند، بنابراین نگهداری پیشگیرانه مناسب برای عمر پمپ حیاتی است. باید از یک پمپ خود پرایمینگ استفاده شود تا پمپ سوراخ نشود و به تیغه های پروانه آسیب نرساند.
حتما بخوانید:
اهمیت تعمیر و نگهداری خطوط تولید
برنامه نگهداری پیشگیرانه پمپ های CIP
یک برنامه نگهداری پیشگیرانه برای پمپ های CIP در تاسیسات باید شامل موارد زیر باشد:
- اطمینان از اینکه روغن کاری درجه مواد غذایی به درستی در تمام نقاط روغن کاری پمپ اعمال می شود.
- نوک روتور باید به طور معمول از نظر تماس با فلز بازرسی شود.
- پمپ باید به طور معمول از نظر سایش اسپلین شفت و سایش اسپلین روتور بررسی شود.
- دندانه های دنده باید از نظر سایش نامناسب بررسی شوند.
- کاسه نمدهای پمپ جلو و عقب باید مرتباً تعمیر و تعویض شوند.
- بلبرینگ ها را از نظر بازی شعاعی محور بررسی کنید.
حتما بخوانید: انواع روش های تعمیر و نگهداری
ضرورت تعمیر و نگهداری پیشگیرانه برای پمپ های CIP
چون اجرای یک برنامه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه یک عمل بسیار مقرون به صرفه است. با انجام این بازرسی های معمول پمپ می توان از اکثر خرابی های پمپ جلوگیری کرد. تعویض تمام اجزای فرسوده پمپ قبل از خرابی به طولانی شدن عمر پمپ و جلوگیری از خرابی های بحرانی کمک می کند. این نوع تعمیر و نگهداری پیشگیرانه نیاز به یک بخش تعمیر و نگهداری دارد تا عملکرد پمپ را زیر نظر داشته باشد و به طور منظم قطعات را به طور کامل بازرسی کند تا مطمئن شود که سایش فوراً دیده می شود.
واقعیت این است که وقتی پمپ‌ها به درستی نگهداری می‌شوند و طبق مشخصات سازنده کار میکنند، پمپ را می‌توان قبل از اینکه از بین برود، سه یا چهار بار بازسازی کرد. این به معنای صرفه جویی باورنکردنی در هزینه پمپ، زمان توقف تولید برای تعویض پمپ و همچنین نیروی کار برای تعویض آن است. با نگهداری صحیح پمپ CIP در تاسیسات خود، از خرابی های پرهزینه، هزینه های تعویض و مشکلات کلی ناشی از خرابی قطعه حیاتی جلوگیری می کنید.
حتما بخوانید: آشنایی با ماشین لباسشویی تونلی
نکاتی عمومی تعمیر و نگهداری از سیستم CIP
سیستم های CIP در صورت استفاده صحیح میتوانند بسیار موثر باشند. این سیستم‌ها بسیار کارآمد و مقرون به صرفه هستند و شکاف هایی را که ممکن است باکتری ها یا سایر میکروارگانیسم ها را در خود جای دهند، کاملا تمیز می کنند. اما آیا هنگامی که سیستم نصب شد، فقط آن را “تنظیم می‌کنید که کارش را انجام دهد و فراموشش می کنید؟”
اگرچه این ذهنیت درست است که اکثر سیستم های CIP خودکار هستند. اما همیشه باید به آنها سرکشی کنید. همچنین به تعمیر و نگهداری این سیستم ها توجه کنید تا هم عملکردشان بهبود یابد و هم عمر مفیدشان. در ادامه 5 نکته برای استفاده حداکثری از سیستم CIP در طول عمر آن آورده شده است:
نکته 1:
از روش‌هایی استفاده کنید که برای فرآیند مورد نظر شما مناسب هستند.
به طور خلاصه، شما نمی توانید یک سطح کثیف را ضدعفونی کنید مگر اینکه طراحی یک مخزن با رعایت اصول بهداشتی باشد. یعنی شامل جوش های صاف و پیوسته باشد، خود زهکشی باشد و از سطوح داخلی گرد یا لوله ای (غیر مسطح) تشکیل شده باشد تا از تجمع ناخواسته آلودگی‌ها که قابل جدا شدن نیست جلوگیری شود. همچنین برای خود مخازن CIP هم مهم است که به درستی تهویه شوند. خودشان خوب تخلیه شوند و دارای سطحی با قابلیت شستشوی سریع باشند.
نکته 2:
شناسایی و استفاده از مواد شیمیایی پاک کننده و محلول های ضدعفونی کننده مناسب
شناسایی ماده شیمیایی مناسب برای فرآیند شما بسیار مهم است. برخی از مواد شیمیایی برای فولاد ضد زنگ بسیار خورنده هستند و در صورت استفاده نادرست می توانند گازهای خطرناکی تولید کنند. در حالیکه برخی دیگر در هنگام وجود مواد آلی مانند فرآوری مرغ یا میوه، در برابر میکروارگانیسم ها عالی هستند. برخی از مواد شیمیایی در کاربردهای آب گرم و خنک یا در برابر فیلم‌های سختی آب که معمولاً در فرآوری لبنیات یافت می‌شوند، مؤثر هستند.
در زیر نمونه هایی از پاک کننده ها و ضدعفونی کننده هایی که معمولا در سیستم های CIP استفاده می شوند آورده شده است:
- هیدروکسید سدیم
- هیپوکلریت ها
- گاز کلر
- استیک اسید
- پراستیک اسید
- دی اکسید کلر
- اسید آنیونیک
محلول شیمیایی مورد استفاده باید قابلیت دسترسی به تمام سطوح داخلی را برای تمیز کردن مناسب داشته باشد. توصیه می شود محلول تمیز کننده در صورت لزوم هر 48 ساعت تعویض شود.
نکته 3:
از نرخ جریان صحیح استفاده کنید.
جریان مایع ضدعفونی کننده که از طریق سیستم عبور میکند باید به اندازه کافی حجم داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که جریان آشفته است. زیرا تلاطم عمل مکانیکی است که سطوح داخلی تجهیزات و لوله‌کشی را پاک میکند. برای دستیابی به نرخ جریان کارآمد، اپراتورها باید سیستم پردازش خاص خود را درک کنند.
پمپ باید به اندازه کافی تمیز شود. به عنوان یک قانون کلی، پمپ می تواند دِبی چهار تا پنج برابر دبی محصول تولید کند. به یاد داشته باشید. هنگام محاسبه دبی مورد نیاز برای تمیز کردن لوله‌ها، مخازن و سایر تجهیزات داخلی با یک مهندس CIP مشورت کنید، زیرا استانداردهای صنعتی دقیقی برای این منظور وجود دارد که باید رعایت شود.
نکته 4:
اتصالات را فراموش نکنید.
مهم است که تمام اتصالات داخلی سیستم و اتصالاتی که وارد سیستم های CIP می‌شوند، به درستی تمیز شوند. با توجه به روش های پذیرفته شده 3-A برای خطوط لوله و سیستم های نظافتی محصولات بهداشتی نصب شده دائم، اتصالات بین مدار محلول تمیز کننده و محصول باید دارای جداسازی فیزیکی کامل یا حداقل دو دریچه اتوماتیک با دهانه تخلیه شونده (برابر مساحت) باشد.
همچنین ایده خوبی است که در طول فرآیند CIP، اتصالات خط را شل کنید تا امکان تمیز کردن اطراف واشر فراهم شود. مراقب باشید از بن بست ها یا “مناطق مرده پر جنب و جوش” که بخش هایی از لوله را ایجاد می کنند که تمیز کردن آنها دشوار است، اجتناب کنید.
نکته 5:
نظارت و تأیید کنید.
تنها راه برای دانستن اینکه آیا یک سیستم CIP به درستی کار می کند یا خیر، نظارت و اعتبار بخشیدن به اجزای سیستم است. از آنجایی که سیستم‌های CIP معمولاً خودکار هستند و شامل سیستم‌های مانیتورینگ کنترل‌شده توسط رایانه می‌شوند، این موضوع اغلب نادیده گرفته می‌شود. عملکرد سیستم CIP زمانی که سیستم‌ها دوباره طراحی یا تغییر میکند، تغییر میکند.
اپراتور باید به طور معمول غلظت های شیمیایی، سطوح pH، پمپ و عملکرد دستگاه اندازه گیری را بررسی کند. علاوه بر این، آب مصرفی در فرآیند CIP باید نظارت و بررسی شود، زیرا اگر آب مورد استفاده در فرآیند تمیز کردن کثیف باشد، سیستم قادر به تمیز کردن موثر لوله ها و مخازن نیست. به طور مشابه، دمای محلول تمیز کننده باید برای کنترل کامل فرآیند کنترل شود.
چند نکته مهم برای تعمیر و نگهداری سیستم CIP
در این بخش چند نکته کلی اما مهم برای نگهداری از سیستم CIP را ذکر می‌کنیم.
تعویض قطعات نشتی‌دار
در صورت وجود نشتی در پمپ گریز از مرکز، شیر، اتصال خط لوله و… تمام این قطعات باید به موقع تعمیر و قطعات آسیب پذیر را تعویض کنید. تجهیزات تعمیر و نگهداری را تمیز نگه دارید و سیستم تعمیر و نگهداری منظم را اجرا کنید تا تجهیزات همیشه در وضعیت عملکردی خوب و قابل اعتماد باشند.
تنظیم دقت میزان اسیدی بودن مایع
تشخیص غلظت اسیدی مایع پاک‌کننده و اضافه کردن اسید یا قلیایی با توجه به مقدار تشخیص لازم است.
روانکاری تجهیزات
موتور باید به طور منظم مطابق با نیازهای روغن کاری کارخانه تولید موتور نگهداری شود.
تعویض مایع تمیزکننده
هنگامی که محلول تمیز کننده برای مدت طولانی استفاده می شود، برای اطمینان از اثر تمیزکنندگی باید به روز شود. به طور کلی، مایع تمیز کننده آماده شده برای تمیز کردن لوله های تجهیزات تنها برای یک بار استفاده می شود. در حالی که برای صرفه جویی در مایع پاک کننده می توان از آن با توجه به آلودگی و رقیق شدن آن چندین بار استفاده کرد.
مطلب مرتبط: تعمیر و نگهداری مبدل حرارتی (پلیت کولر)
کلام پایانی
در این مقاله درباره روش‌های تعمیر و نگهداری CIP صحبت کردیم. البته واضح است که بحث تعمیر و نگهداری دستگاه‌های تمیزکننده در محل در کارخانه‌های تولیدی مواد غذایی بسیار پیچیده‌تر از آن است که در یک مقاله بتوان از عهده آن برآمد. اما نکاتی که در این مقاله گفته شد، به طور خلاصه بود و می‌تواند مفید باشد. اگر شما هم صاحب یک شرکت تولیدی هستید یا می‌خواهید خط تولیدی برای خودتان تأسیس کنید.
حتماً قبل از هرکاری با متخصصان و مهندسان مشاور گروه صنعتی سپیانی مشاوره بگیرید. تا هم بتوانید تجهیزات با کیفیتی برای خود انتخاب کنید و هم روندی در پیش بگیرید که خط تولیدتان با هزینه پایین‌تر و کارآمدی بالاتر ساخته شود. برا ی مشاوره تخصصی با مهندسان ما می‌توانید از فرم تماس واتس اپ استفاده کنید یا فرم درخواست مشاوره را پر کنید و منتظر تماس کارشناسان ما باشید. اگر درباره مقاله نظر و انتقادی دارید، حتماً در بخش نظرات بنویسید. ضمناً جهت خرید تمامی تجهیزات صنعتی بالاخص سیستم CIP به سایت فروشگاهی ما مراجعه فرمایید.
