تعمیر و نگهداری دستگاه پاستوریزاتور
پیش آنکه به سراغ بحث تعمیر و نگهداری دستگاه پاستوریزاتور برویم بهتر است بدانیم که شیر و لبنیات پاستوریزه ای که بصورت روزانه از آنها استفاده می کنیم و از سالم و بهداشتی بودن آنها مطمئن هستیم. پروسه طولانی را طی کرده اند تا به دست ما برسند! در این مقاله سعی داریم به یکی از این مراحل بپردازیم. مرحله ی پاستوریزه شدن محصولات لبنی که از جمله مهم ترین آنها شیر میباشد. در ادامه سعی خواهیم کرد تا پاسخ سوالاتی همچون پاستوریزه کردن یعنی چه؟ دستگاه پاستوریزاتور چیست؟ تعمیر و نگهداری دستگاه پاستوریزاتور به چه نحو است؟ و مشابه اینها را پاسخ داده و شما را با روند کلی تعمیر و نگهداری دستگاه پاستوریزاتور آشنا کنیم.
حتما بخوانید:
ساخت سفارشی دستگاه پاستوریزاتور
طراحی و راه اندازی خطوط تولید لبنیات
کاربرد دستگاه هموژنایزر (کاربرد، تعمیر و نگهداری)
پاستوریزه کردن (پاستورایز) یعنی چه؟
خوب است بدانیم که اصطلاح پاستوریزه کردن و پاستورازیسیون از نام دانشمند بزرگ لویی پاستور (Louis Pastour) گرفته شده است. آقای پاستور، دانشمند فرانسوی، به هنگام جستجوی راهی برای جلوگیری از فاسد شدن شراب بود که برای اولین بار عمل پاستوریزه کردن را کشف کرد. او برای این کار، شراب را برای مدت زمان معینی در دمای پایین تر از دمای جوش آن گرم کرد و از فاسد شدن شراب تا زمانی که مجددا آلوده گردد، جلوگیری کرد. تقریبا می توان گفت برای پاستوریزه کردن شیر نیز از چنین روش مشابهی استفاده می کنیم که در ادامه بیشتر به آن اشاره می کنیم.
پاستورازیسیون یا پاستوریزه کردن شیر
عمل پاستوریزاسیون، شیر را خالص می کند و موجب دوام و تازه ماندن آن می گردد. پاستوریزاسیون فرآیند حرارتی است که برای از بین بردن تمامی میكروب های بیماری زای شیر انجام می شود. البته این فرآیند با حفظ حداكثر ارزش غذایی شیر انجام میگیرد. در فرایند پاستوریزه کردن در مدت زمان مشخصی، شیر یا فراورده های لبنی برگرفته از شیر را به دمای از قبل تعیین شده ای می رسانند تا در آن دما میکروب ها و دیگر عوامل بیماری زایی که احتمال دارد در شیر وجود داشته باشند کشته شوند. اینکار به افزایش مدت زمان انقضای آن می انجامد.
دمای از قبل تعیین شده ای که قرار است شیر در آن گرم شود به مقاومت گرمایی عوامل بیماری زای درون شیر بستگی دارد. پاستوریزه کردن یا پاستور کردن بقیه مواد غذایی هم به همین صورت انجام می گیرد، در واقع آلودگی ها و عوامل بیماری زا (ممکن است انواع میکروب ها، ویروس ها و… باشند) با حرارت دادن در دمای معین و از قبل تعیین شده ای از بین می روند. میزان دما و زمان حرارت دادن در روش های مختلف پاستوریزاسیون تفاوت دارد. در ادامه به انواع روش ها می پردازیم.
حتما بخوانید:
صفر تا 100 خط تولید شیر پاستوریزه
تعمیر و نگهداری دستگاه فنل میکسر
متداول ترین روش پاستوریزاسیون
درحال حاضر متداول ترین روش پاستوریزاسیون شیر که در بیش تر كارخانه ها انجام می شود روش تند یا مداوم است. دراین روش، دمای تعیین شده ۷۵ درجه ی سانتی گراد و زمان پاستوریزه کردن ۱۵ ثانیه است. در این روش شیر پس از طی این شرایط، به سرعت تا دمای ۵ درجه ی سانتی گراد سرد می شود. این عمل باعث از بین رفتن باکتری های موجود در شیر طبیعی می گردد.
انواع روش های پاستوریزه کردن شیر
پاستوریزه کردن در دمای پایین:
در این روش از پاستوریزاسیون هدف اصلی، سلامت و ارزش غذایی مواد غذایی است. حین این فرایند، عوامل بیماری زای درون شیر از بین می روند و آلودگی آن کاهش می یابد. در اغلب موارد شیری که به این روش پاستوریزه می گردد برای ساخت پنیر مورد استفاده قرار می گیرد. دمای کاری پاستوریزاسیون در دمای پایین 63 درجه سانتی گراد است. به مدت 30 ثانیه انجام می گیرد و یا در 72 درجه به مدت 15 ثانیه انجام می شود. روش پاستوریزه کردن در دمای پایین همه عوامل بیماری زای درون شیر را از بین می برد اما ویژگی های فیزیکی-شیمیایی آن و ارزش غذایی آن حفظ می شود.
مطالب مرتبط:
پاستوریزه یا پاستوریزاسیون در دمای بالا:
در این روش پاستوریزاسیون، هدف از بین بردن عوامل بیماری زای رویشی، باکتری های آلوده کننده و همچنین تغییر دادن ماهیت پروتئین موجود در شیر است. اغلب از این روش برای فرآوری ماست استفاده می شود. در این روش از دمای بالا 140 درجه سانتی گراد استفاده میشود که به مدت 2 ثانیه به اتمام میرسد. البته در برخی موارد 85 درجه سانتی گراد است که در مدت 30 ثانیه و یا 90 درجه سانتی گراد و در مدت زمان 20 ثانیه صورت میگیرد. انتخاب روش پاستوریزه کردن شیر به هدف پاستور کردن بستگی دارد.
پاستوریزه کردن در دمای پایین، شیر را تا دو تا سه هفته سالم نگه می دارد. و پاستوریزه کردن در دمای بالا می تواند شیر را حتی تا یکسال سالم و تازه حفظ کند. این کار به شیوه سنتی و دستی شاید سخت و بسیار دقیق بنظر برسد اما امروزه این کار با دستگاه های مختلف صنعتی پاستوریزه کننده (پاستوریزاتور) انجام می گیرد.
حتما بخونید:
تجهیزات و دستگاه های خطوط تولید لبنیات
تفاوت پاستوریزاسیون و استریلیزاسیون چیست؟
محدودیت های پاستوریزاسیون
پاستوریزاسیون شیر ممکن است بر حسب قوانین ملی هر کشور و کارخانه نسبت به کشور دیگر و کارخانه دیگر متفاوت باشد. ولی در همه کشورها این اصل استوار است که عملیات حرارتی باید طوری انجام گیرد که میکرو ارگانسیم ها و تمام باکتری های مضر و آلودگی ها بدون آسیب دیدن ارزش غذایی محصول انجام پذیرد. ساده ترین فرایند پاستوریزه کردن شیر، ارسال به تانک واسط و سپس به انتقال به شیر پرکن ها می باشد. ولی اگر بخواهیم چندین نوع محصول از قبیل شیر پاستوریزه، شیر کم چرب، شیر استاندارد با درصد چربی معین را تولید کنیم. یا هدف تولید شیر غنی شده، شیر طعم‌دار و غیره تولید کنیم پروسه پیچیده تر می شود. مناسب ترین روش پاستوریزاسیون برای این محصولات استفاده از بهترین ماشین آلات صنعتی است.
حتما بخوانید:
نیازمندیهای خط تولید شیر پاستوریزه
صفر تا صد راه اندازی خط تولید نوشیدنی گازدار
دستگاه صنعتی پاستوریزاسیون (پاستوریزاتور)
معمولا این دستگاه ها از یک محفظه بزرگ تشکیل شده اند. درون آن محفظه بخش های مختلفی اعم از صفحات حرارتی، دیگ و شیر هایی برای انتقال و… یافت می شوند. یک تونل پیچ در پیچ اصلی در پاستوریزاتور وجود دارد که در آن، محصول یا به طور مستقیم یا غیر مستقیم گرم می شود. بخار، اسپری های مداوم آب، یا حمام های آب گرم برای گرم کردن تدریجی یک محصول در حالی که از هر محفظه عبور میکند استفاده می شود. لازم بذکر است که با استفاده از سنسور های موجود، مطمئن می شوند که دمای مناسب بدون آسیب رساندن به بطری ها یا مواد غذایی رسیده است.
تونل پاستوریزاتور را می توان در مقیاس های مختلف و برای حجم بالا بکار برد که از خطوط تولید عبور می کنند. در اصل این کار آنها را برای فرایند های تولید مکرر ایده آل می سازد. دستگاه پاستوریزاسیون شیر تازه معمولاً و به طور رایج با شکل مخزنی ساخته می شود. بطوریکه لایه ای دو مسیره برای جاری شدن و گرمایش آب در آن تعبیه شده باشد. علاوه بر این، این پاستوریزاتور شیر دارای بخش های دیگری مانند میکسر داخلی، موتور برای مخلوط کردن، کنترل کننده الکتریکی، قاب ماشین، و دما سنج است. روش های گرمایشی آن هم می تواند گرمایش الکتریکی و هم گرمایش بخار باشد.
جنس دستگاه پاستوریزاتور شیر
هر قسمت از استریلیزر و پاستوریزاتور شیر از فولاد ضد زنگ ساخته می شود. بدنه از جنس فولاد ضدزنگ از سایش و خوردگی جلوگیری کرده و عمر دستگاه را افزایش میدهد. این دستگاه مجهز به یک دستگاه همزن نیز است که می تواند به طور مداوم در فرایند گرم کردن و از بین بردن میکروب ها هم زده شود. تا اطمینان حاصل شود که شیر بدون تشکیل پوسته و سر شیر به طور مساوی گرم می شود. در طول خط تولید ماست، هنگامی که باکتری زدایی شیر به پایان رسید. می توانیم آب گرم را آزاد کنیم و آب سرد را برای اثر پاکسازی بهتر تزریق کنیم. اتخاذ روش تغییرات سریع در گرما و سرما می تواند باعث مرگ باکتری ها شود.
تعمیر و نگهداری دستگاه پاستوریزاتور (پاستوریزه کردن شیر)
در خطوط تولید لبنیات از دستگاه پاستوریزاتور شیر مدام استفاده می شود. در هر روز و برای فرآوری تمام محصولات لبنی شیر تازه ابتدا باید پاستوریزه شود. پس نه تنها به تعمیر و نگهداری ماهیانه بلکه به تعمیر و نگهداری روزانه نیاز دارد! در ادامه به مباحث چک لیست و نیز تعمیر و نگهداری منظم میپردازیم که باید اولویت نیز داشته شود.
حتما بخوانید:
تعمیر و نگهداری بلندر (مخلوط کن)
تعمیر و نگهداری خطوط تولید لبنیات
نگهداری روزانه
کارهایی که باید روزانه انجام دهید:
- خط شیر، پنجه، شلنگ، مخزن گیرنده و شیر ها را بشویید.
- قطعات لاستیکی مانند تایر ها را بررسی کنید. سوراخ ها و حفره های آب را بررسی کنید.
- بررسی زمان بازیابی خلاء و سطح خلاء. زمان بهبودی نباید بیش از سه ثانیه پس از باز کردن واحد دوشش باشد.
- همچنین هر یک از دریچه های پمپ در واحد شیر را بررسی کنید. یک سیم ریز برای دریچه های لوله شیر کوتاه مورد نیاز است اما یک کلیپ کاغذی می تواند بر روی دریچه های پنجه مورد استفاده قرار گیرد.
نگهداری هفتگی
کارهایی که باید هفتگی انجام دهید:
- رطوبت درچه هارا تخلیه و دریچه های تنظیم کننده خلاء را تمیز کنید.
- فیلترها را بررسی کنید، تمیز کنید و در صورت لزوم جایگزین کنید.
- بازرسی لوله های خلاء کوتاه با استفاده از خلاء سنج
- بررسی اتصالات الکتریکی
- بررسی اتصالات و چک کردن آنها از لحاظ نشتی سیال و جلوگیری از جرقه و آتش سوزی
- مخزن ها و گیرنده ها و واشر ها و اتصالات را باز و تمیز کنید.
- صفحه نمایش ها را تمیز کنید. پورت های هوایی را از هم دور کنید.
- شناور و لول سوئیچ های سطح را بررسی کنید و داخل و خارج مخزن را بشویید.
حتما بخوانید:
عارضه یابی خطوط تولید کارخانجات
تعمیر و نگهداری مبدل حرارتی (پلیت کولر)
نگهداری چند وقت یکبار
کار هایی که هر 6 ماه باید انجام شود:
- با تمام دقت تمام سیستم پاستوریزاتور شیر را بازرسی کنید.
- تمام شلنگ، لوله های هوا و قطعات لاستیکی را جایگزین کنید چون مدام در حال کار کردن هستند در معرض فرسودگی و خوردگی و ایجاد آلودگی مجدد در شیر هستند.
- شیلنگ های تونل را تعویض کنید.
- واشر های ماشین را بررسی و تعویض کنید.
- نصب شلنگ های لاستیکی جدید.
- کمربندها و روغن کاری های ماشین را چک و تعویض کنید.
حتما بخوانید:
کاهش هزینه تعمیر و نگهداری کارخانجات
تعمیر و نگهداری خط تولید شیر پاستوریزه
لزوم تعمیر و نگهداری دستگاه پاستوریزاتور شیر در خطوط تولید لبنیات
تا اینجای مطلب آنچه باید انجام دهید را دانستید و زمان مناسب و لازم برای انجام هر یک از آن ها را نیز که بسیار مهم است دانستید. در هنگام استفاده از یک ماشین پاستوریزه کردن شیر، عملیات مشخص و برنامه تعمیر و نگهداری گفته شده می تواند به شما اطمینان دهد که یک ماشین سالم و کمتر دردسرساز در خط تولید خود دارید. تعمیر و نگهداری مناسب باعث افزایش کارایی دستگاه ها میشود. متعاقبا هزینه ها نیز کاهش می یابند.
انجام این خدمات پیشگیرانه کاملا ضروری است چرا که شکست ها وآسیب ها و هزینه ها را کاهش می دهند و عمر طولانی تری به تجهیزات شما به ارمغان می آورد. بهتر است هر شش ماه یکبار از تیم متخصص کمک بگیرید. با اینکار مشکلات احتمالی تجهیزات خط تولید خود را شناسایی کرده و میتوانید مورد بررسی قرار دهید. تا در صورت لزوم تعویض هایی صورت بگیرد. برایند این پروسه کاهش فرسودگی تجهیزات و ابزارآلات خواهد بود.
گروه صنعتی سپیانی متشکل از مهندسین مجرب و حرفه ای با بیش از دو دهه فعالیت درخشان در زمینه اتوماسیون صنعتی، اتوماسیون صنعتی plc، اتوماسیون صنعتی زیمنس، تعمیر و نگهداری خطوط تولید، طراحی و راه اندازی خطوط تولید، راه اندازی خطوط تولید لبنیات و نیز ارائه مشاوره در زمینه اتوماسیون صنعتی در خدمت شما عزیزان است. تیم ما با بررسی رایگان از خط تولید شما میتواند عارضه یابی دقیقی ترتیب دهد. همچنین در کمترین زمان ممکن آنچه که باعث افزایش راندمان خط تولید شما میشود را ارائه دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید.
